Azarbeýjan: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
uj r2.7.2) (robot goşdy: ln:Azerbaïdjan |
uj r2.7.1) (robot üýtgetdi: se:Aserbaižan |
||
Setir 234: | Setir 234: | ||
[[scn:Azzirbaiggian]] |
[[scn:Azzirbaiggian]] |
||
[[sco:Azerbaijan]] |
[[sco:Azerbaijan]] |
||
[[se: |
[[se:Aserbaižan]] |
||
[[sh:Azerbejdžan]] |
[[sh:Azerbejdžan]] |
||
[[simple:Azerbaijan]] |
[[simple:Azerbaijan]] |
19:48, 20 noýabr 2011 senesindäki wersiýa
| |||||
Paýtagt | Baku | ||||
Prezident | İlham Əliyev | ||||
Dil | Azerbaýjan dili | ||||
Gimn | Azerbaýjan gimni | ||||
Meýdany | 86.600 km² | ||||
Ilat – ilat/km² |
9.000.000 103/km² | ||||
Garaşsyzlyk | 28 maý1918 | ||||
Pul | Äzerbeýjan Manatı | ||||
Wagt | UTC +4 | ||||
Telefon kod | 994 | ||||
Internet TLD | .az |
Azerbaýjan Respublikasy Günorta Kawkazyň gündogar böleginde, Hazar deňziniň kenarynda ýerleşýär. Ol günortada Eýran, günbatarda Türkiýe we Ermenistan, demirgazykda Russiýa we Gruziýa bilen araçäkleşýär. Ýurdun kenarýaka uzynlygy 713 kilometre barabardyr. 2007-nji ýyldaky maglumatlara görä, Azerbaýjanyň ilaty 8 million 593 müň adam. Azerbaýjan dili ýurduň resmi döwlet dili hasaplanýar. Ýurtda yslam dininden başga-da hristian dininin mezheplerine uýýanlar hem bar. Azerbaýjan döwleti özüniň konstitusion häsiýetnamalaryna laýyklykda, demokratik, hukuk, dünýewi respublikadyr. Azerbaýjan Respublikasy -prezident respublikasydyr. Azerbaýjan Birleşen Milletler Guramasy, Garaşsyz Döwletler Arkalaşygy, Ýewropanyň Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ýewropa geňeşiniň, Demokratiýa we Ykdysady ösüş Guramasynyň (GUAM), Yslam Konferensiýasy Guramasynyň, Gara deňiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzasydyr. Şelýe hem Azerbaýjan Ýewropa Bileleşigi, NATO, Halkara Pul Gaznasy, Ýewropanyň Ösüş we Döwrebaplaşdyryş banky we Yslam Ösüş banky bilen hyzmatdaşlyk edýär. Azerbaýjan - şöhleler ýurdy "Azerbaýjan" sözüniň gadymy taryhy bar. Bizin eýýamymyzdan öň, azerbaýjan topraklarynda ýaşaýan ilatyň agramly bölegi otparazlar eken. Bu ýurduň ady "Azer" ot, alow sözünden gelip çykandyr diýlip hem çaklanylýar. Azerbaýjan - gadymy medeniýetiň we däp-dessurlaryň ýurdy hasaplanýar. Taryhyň dürli döwürlerinde bu ýerlere ornaşan oguz taýpalary ýerli ilat bilen uýgunlaşyp, olaryň medeniýetini baýlaşdyrypdyrlar. Azerbaýjan köp sanly pelsepeçileriň, alymlaryň, şahyrlaryň, heýkeltaraşlaryň, sazandalaryň we suratkeşleriň dörän mekanydyr. Bu ýerde Nizami Genjewi, Hagani Şirwani, Bahmanýar, Fizuli, Nasreddin Tusi, Şah ismail Hatai, Molla Panah Wagif, A. Beki-hanow, M.F. Ahundow, M.A. Sabir, J. Mamedgulizade, Guseýn Jawid, J. Jabbarly, Samed Wurgun, Aliaga Wahid we Resul Ryza ýaly alymlar, şahyrlar ýaşap geçipdirler. Azerbaýjanyň ylym we biliminin hem köp asyrlyk taryhy bar. 1919-njy ýylda açylan Baku Döwlet uniwersiteti, 1945-nji ýylda döredilen Azerbaýjanyň Ylymlar akademiýasy ýurtda ylmyň, medenieýtiň we bilimiň ösüşine iňňän uly goşant goşdy. Onlarça ýokary okuw mekdepleri we tehnikumlar, müňlerçe mekdep, kollej we liseýler häzirki Azerbaýjanyň bilim ulgamyny düzýär. On ýyllyklaryň dowamynda ýurduň senagat pudagy çalt depginlerde ösdi. Nebit, himiýa, metallurgiýa, maşyngurluşyk ýaly senagat pudaklary bilen bir hatarda oba hojalygynda pagtaçylyk, üzümçilik we maldarçylyk ýaly ugurlarda işler talabalaýyk edilip gurnaldy we uly ösüşler gazanyldy.
Häzir hem Azerbaýjany nebitsiz göz öňüne getirmek mümkin däl. Nebit diňe bir baýlyk däl, eýsem-de bolsa, ýurduň şöhrat- şanydyram. Irki döwürlerde çet ýurtlardan nebit üçin köp adamlar gelipdirler. Müňýyllyklaryň dowamynda içi nebitli meşik düýe kerwenleri gündogardan günbatara gatnap durupdyr.
Baýramçylyklar we belli seneler
1 ýanwar - Täze ýyl baýramçylygy. , 8 mart - Halkara Zenanlar güni. 9 maý - Ýeňiş güni. 15 iýun - Azerbaýjan halkynyň azat edilen güni. 26 iýun - Azerbaýjan Respublikasynyň Ýaragly Güýçleriniň güni. 31 dekabr - Dünýädäki azerbaýjanlaryň raýdaşlyk güni. Nowruz baýramy - bäş gün. Gurban baýramy - iki gün. Oraza baýramy - iki gün.
-
Bakı (Dağüstü parkdan görünüş)
-
Qız Qalası
Türk döwletler: Azerbaýjan • Gazagystan • Gyrgyzystan • Demirgazyk Kipr Türk Respublikasy • Özbegistan • Türkiýe • Türkmenistan | |
Awtonom Türk Döwletler: Altaý Respublikasy | Baýan Ölgiý | Başgyrdystan | Çuwaşystan | Dagystan | Gündogar Türkistan | Dolgan-Nenes | Gagauzystan | Hakasiýa | Garagalpagystan | Kabarda-Balkariýa | Garaçaý-Çerkes | Krym Awtonom Respublikasy | Nahçywan | Tatarystan | Tuwa Respublikasy | Ýakudystan |
Ýewropanyň ýurtlary |
||
---|---|---|
Ýurtlar | Albaniýa · Andorra · Awstriýa · Azerbaýjan1 · Belgiýa · Belorussiýa · Beýik Britaniýa · Bolgariýa · Bosniýa we Gersegowina · Çehiýa · Çernogoriýa · Daniýa · Ermenistan1 · Estoniýa · Finlýandiýa · Fransiýa · Gazagystan1 · Germaniýa · Gresiýa · Gruziýa1 · Horwatiýa · Irlandiýa · Islandiýa · Ispaniýa · Italiýa · Kipr1 · Latwiýa · Lihtenşteýn · Litwa · Lýuksemburg · Makedoniýa · Malta · Moldawiýa · Monako · Niderlandiýa · Norwegiýa · Polşa · Portugaliýa · Rumyniýa · Russiýa1 · San-Marino · Serbiýa · Slowakiýa · Sloweniýa · Şwesiýa · Şweýsariýa · Türkiýe1 · Ukraina · Watikan · Wengriýa | |
Garaşly territoriýalar | Akrotiri we Dekeliýa · Aland adalary · Farer adalary · Gernsi · Gibraltar · Jersi · Men adasy · Şpisbergen · Ýan-Maýen | |
1 Aziýada hem ýerleşýär; |