Çagalary goramagyň halkara güni

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Çagalary goramagyň halkara güni
Çagalary goramagyň halkara güni
Çagalary goramagyň halkara güni wikipedia logosy
Полное имя {{{chyra}}}
Nyşanlary Döwletlere görä üýtgeýär
Görnüşi Halkara
Wagt Döwletlere görä üýtgeýär
Baglanyşyk Halkara aýallar güni

Çagalary goramagyň halkara güni  çagalar üçin gurnalan baýramçylyklaryň biri.Bu gün dürli döwletlerde dürli günlerde bellenilýär.

Taryhy[düzet | çeşmäni düzet]

Donesk şäherinde Çagalaryň güni,Ukraina, 2011

Çagalar güni Doktor Çarles Leonard tarapyndan 1856-njy ýylyň iýun aýynyň 2-nji duşenbe güni bellenilip başlady.

Çagalar güni resmi ýagdaýda milli baýram hökmünde ilkinji gezek 1929-njy ýylda Türkiýe Respublikasynda 23-nji aprel güni bellenildi..

Çagalary goramagyň halkara güni 1950-nji ýylyň 1-nji uýynyndan bäri bellenilip gelinýär .BMG –niň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasynda 1949-njy ýylyň noýabr aýynyň 20- sine berkidildi Şablon:Citation needed

Döwletler[düzet | çeşmäni düzet]

Albaniýa[düzet | çeşmäni düzet]

Albaniýadan, Çagalaryň güni (Festa e femijeve) 1-nji iýunda gutlanýar

Argentina[düzet | çeşmäni düzet]

Argentinada Çagalaryň güni (Día del Niño) Awgustyň 3-nji Ýegşenbesi bellenýär.

Ermenistan[düzet | çeşmäni düzet]

Ermenistan1-nji Iýunda bellenýär.

Australia[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalryň hepdesi her ýyl Okýabr aýynyň 4-nji hepdesiniň Ýegşenbe gününden iniki ýegşenbä çenli . Baýramçylyk ilkinji gezek 1954nji ýylda bellenildi..

Bangladeş[düzet | çeşmäni düzet]

Bangladeş 7-nji mart .

Boliwiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Boliwiýa çagalaryň güni (Día del Niño) 12-nji aprel. Bu ilkkinji gezek 1955-nji ýylda bellendi.

Bosniýa we Hersegowina[düzet | çeşmäni düzet]

Bosniýa we Hersegowina, ilkinji gezek çagalar güni 1993-nji ýylda bellendi.

Braziliýa[düzet | çeşmäni düzet]

 Braziliýa, Çagalaryň güni (portugalça: Dia das Crianças) 12-nji oktaýbr

Bolgariýa[düzet | çeşmäni düzet]

Bolgariýa,Çagalaryň güni (Ден на детето) 1-nji Iýun. Däbe göra çagalar maşgaladakylar ünsüni özüne çekýär,, üýjülik nany(tort) ýaly sowgatlar bilen.1925-nji ýylda ilkinji gezek bellenildi.

Kamerun[düzet | çeşmäni düzet]

Kamerun, Çagalar güni baýramy 1990-njy ýylda ilkinji gezek bellenildi.

Kanada[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň milli güni 1993-nji ýyldan bäri bellenilýär.  Kanada  BMG –niň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasynda  1989-njy ýylyň 20-nji noýabrynda tassyklady. 

Merkezi Afrika[düzet | çeşmäni düzet]

 Kongo Respublikasy, Kongo Demokratik Respublikasy, Kamerun, Ekwatorial Gwineýa, Gabon, Çad, Merkezi Afrika Respublikasy,Çaglar günini 25-nji dekabrda belleýärler

Çili[düzet | çeşmäni düzet]

 Çili, resmi sanawda oktýabr aýynyň birinji çarşenbe güni, ýöne awgust aýynyň ikinji ýegşenbe güni bellenilýär, 

China[düzet | çeşmäni düzet]

Hytaý Halk Respublikasy, Çagalar güni 1-nji iýunda 'Iýun 1 halkara çagalaryň güni' diýilip bellenilýär,(hyt.2025). 1949-njy ýylda ilkinji gezek bellenildi.Şablon:Country data Croatia

Kolumbiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Kolumbiýa,2001-nji ýyldan bäri aprel aýynyň soňky şenbesinde bellenilýär..

Kosta-Rika[düzet | çeşmäni düzet]

 Kosta-Rika, Çagalaryň güni Senýabr aýynyň 9-yna bellenilýär.

Horwatiýa[düzet | çeşmäni düzet]

 Horwatiýa, Cagalaryň güni 11-nji noýabr.

Kuba[düzet | çeşmäni düzet]

Kuba, Iýul aýynyň üçinji ýegşenbesi..

Çehiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Çehiýa, Çagalaryň güni 1-nji iýun.

Ekwador[düzet | çeşmäni düzet]

Ekvador, Çagalaryň güni (Día del Niño)1-nji iýun. Adatça 12 ýaşa çenli çagalar sowgat alýarlar.

Ekwadorda Çagalaryň güni (Día del Niño) 

Müsür[düzet | çeşmäni düzet]

Müsür, Her ýylyň noýabr aýynyň 20-isi,çagalar üçin  festiwallar we oýunlar geçirilýär.

Finlandiýa[düzet | çeşmäni düzet]

 Finlandiýa, Çagalaryň güni ýa-da Çagalaryň Hukugy ady bilen tanalýar, her ýylyň noýabr aýynyň 20-sine geçirilýär.

Sowet döwletleri[düzet | çeşmäni düzet]

 Belarusda 1997-nji ýylda bir ştamp

 Russiýa, we beýleki öňki sowet döwletlerinde , Ermenistan, Azerbaýjan, Belarus, Estoniýa, Gruziýa, Gazagystan, Gyrgyzystan, Latwiýa, Litwa, Moldowa, Täjigistan, Türkmenistan, Ukraina, Özbegistan,we beýleki öňki ýa-da komunist döwletleri, Albaniýa, ngola, Benin, Bosniýa we Hersegowina, Bolgariýa, Kamboja, Horwatiýa, Kuba, Çehiýa, Slowakiýa, Efiopiýa, Gündogar Germaniýa,Kosowo,, Laos, [[Demirgazyk Makedoniýa, ]], Mongolystan, Montenegro, Mozambik, Polşa, Rumyniýa, Serbiýa, Sloweniýa, Tanzaniýa  we Ýemende Çagalaryň güni 1-nji Iýunda bellenilýär.

Germaniýa[düzet | çeşmäni düzet]

18-nji orta mekdepde  "ýaş pionirler" tarapyndan  "Hapa we zibilleriň" ýakylyş edebiýaty , Gündogar Berlin, 1955-nji ýylyň 1-nji Iýuny, Halkara Çagalaryň güni

Sowuk uruş döwünde Gündogar Germaniýa Çagalaryň gününi 1-nji Iýunda geçirýärdi, Günbatar Germaniýa bolsa 20-nji Senýabrda.

1990-njy ýylda iki Germaniýa  birleşenden soňra Halkara Çagalaryň güni bütin Germaniýada resmi edildi.  Köp maşgala häzirem 1-nji iýunda belleýär, ýöne Çagalaryň güni döwlet derejesinde 20-nji Senýabrda bellenilýär.

Gresiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Gresiýa, Çagalaryň güni 1989-njy ýyldan bäri bellenilýär.

Guatemala[düzet | çeşmäni düzet]

Guatemala, Çagalar güni 1-nji Oktaýbrda bellenilýär.. Ilkinji gezek 1990-njy ýylda gurnaldy.

Gonduras[düzet | çeşmäni düzet]

Gondurasda(iň.Handuras), Çagalaryň güni 10-njy Senýabrda bellenilýär.

Welgriýa[düzet | çeşmäni düzet]

Wengriýada Çagalaryň hepdesi 1931-nji ýylda başlady. 1950-nji ýyldan bäri Çagalaryň güni diýip dowam edýär we Her ýylyň Maý aýynyň soňky ýegşenbesi bellenilýär.

Gaiti[düzet | çeşmäni düzet]

Gaiti(iň.Haiti), Çagalaryň güni Iýun aýynyň 12-sine bellenilýär.

Gonkong[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni (hyt.Şablon:Country data Ireland) 4-nji aprelde bellenilýär.

Indoneziýa[düzet | çeşmäni düzet]

Indoneziýa, Çagalaryň güni 1984-nji ýyldan bari 23-nji Iýulda bellenilýär.

Hindistan[düzet | çeşmäni düzet]

Nehru Meghalaýada çagalara süýjilik paýlaýar

Hindistan, Çagalaryň güni 14-nji noýabrda , garaşsyz Hindistanyň ilkinji primer ministri Çaça Nehrunyň(Nehru daýy) dogalan gününde bellenilýär.

Irlandiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Irlandiýa, Çagalaryň güni 20-nji Noýabrda bellenilýär.

Ýaponiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Ýaponiýa çagalaryň güni  (こどもの日, kodomo no hi) 5-nji maýda, milli baýram hökmünde 1948-nji ýyldan bäri belleilip gelinýär. 3-nji martda gyz çagalaryň we 5-nji maýda oglan çagalaryň baýramçylygy bellenilýär,

Gazagystan[düzet | çeşmäni düzet]

Halkara Çagalaryň güni 1-nji Iýunda bellenýär we çagalar üçin milli baýram hasap edilýär. 3 milliondan gowurak çagalar Gazagystanda baýramçylygy gutlaýarlar.

North Korea[düzet | çeşmäni düzet]

Koreýa Halk-Demokratik Respublikasy  Çagalaryň güni 1-nji iýunda Halkara çagalaryň güni hökmünde bellenilýär (국제 아동절). 1945-nji ýyla çenli bu baýramçylyk 1-nji maýda geçirlýärdi. Mundan başga hem bu ýerde başga baýram. 조선소년단창립절(Ýaş pionir jemgyýetiň esaslaşdyrylmagynyň festiwaly ) 6-nji iýunda bellenilýär.

Günorta Koreýa[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni Seoul, Koreýa Respublikasy, 5 maý 1954

 Koreýa Respublikasy,5 -nji maý Çagalaryň güni (어린이날). Ene-atalar wagtlaryny çagalary bilen geçirýär. Çagalar haýwanat baglaryna , muzeýlere we çagalar üçin gurnalan ýerlere syýahada alyp gidýärler. 

Liberiýa[düzet | çeşmäni düzet]

 Liberiýa, 1991-nji ýylda esaslaşdyryldy.

Maldiwler[düzet | çeşmäni düzet]

Faýl:Childrens' Day celebrate in Kendhoo, Maldives.jpg
Çagalar gününin bellenilşi Kendhu, Maldiwler

Maldiwler, Çagalaryň güni 10-njy maýda bellenilýär. Şol güni hemme mekdep okuwçylary baýramy gutlamak üçin mekdeplere gidýärler. Çagalar üçin birsüri gurnaklar şol mekdeplerde geçirilýär. 

Mawrikiý[düzet | çeşmäni düzet]

Mawrikiý,Çagalarynyň güni 1991-nji ýylda Halkara Afrika çagalarynyň güni hökmünde esaslaşdyryldy. 

Mýanmar[düzet | çeşmäni düzet]

Mýanmar, Çagalaryň güni 13-nji fewralda bellenilýär.

Meksika[düzet | çeşmäni düzet]

Meksika,Çagalaryň güni ("Día Del Niño") 30-njy aprelde bellenilýär. Şol güni mekdep mugallymlary okuwçylary üçin gurnaklar taýýarlaýar. Şol gün kabir mekdeplerde sapaklar geçilmeýär. Olar dürli oýunlar, aýdym gurnaýarlar we çagalar gowy görýän naharlaryny getirip ýoldaşlary bilen paýlaşýarlar. Käbir maşgalalar çagalaryny alyp daşary gezelenje çykýarlar. Parklarda we sport merkezlerinde çagalar üçin ýörite çäreler geçirilýär. Ýazda geçirilýänligi sebäpli çagalar ýazy simbollaýan ýaz eşiklerini geýýärler.

Malaýziýa[düzet | çeşmäni düzet]

Adatça 1-nji oktýabrda bellenýär ýöne 20-nji noýabrda hem bellenilýär

Moldowa[düzet | çeşmäni düzet]

Moldowa,Halkara Çagalaryň güni 1-nnji Iýunda bellenýär. 2016-njy ýyldan bäri jemgyýetçilik baýramy diýip kabul edilýär.

Mongoliýa[düzet | çeşmäni düzet]

Mongoliýa, Halkara Çagalaryň güni 1-nji ýunda bellenilýär. "Эх үрсийн баяр" diýip tanalýar.

Mozambik[düzet | çeşmäni düzet]

 Mozambik,Halkara Çagalaryň güni 1-nji iýunda hem bellenýär.

Nepal[düzet | çeşmäni düzet]

 Nepal, Çagalaryň güni (बाल दिवस) Nepal kalendaryna göra Bhadra 29-ynda bellenýär(Awgust-Senýabr) Birleşen milletler guramsy bilen ylalaşykdan soňra bellenilip başlandy. 1990-njy ýylda baýram diýip kabul edildi. 

Täze Zelandiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Täze Zelandiýa, Çagalaryň güni Martyň birinji Ýegşenbesinde geçirilýär. Şablon:Citation needed

Nigeriýa[düzet | çeşmäni düzet]

 Nigeriýa Çagalaryň günini 27-nji Maýda geçirýär. Ilkinji gezek 1964-nji ýylda esaslandyryldy. Bu baýram başlangyç we orta mekdepler üçin jemgyýetçilik baýramçylygy diýip kabul edildi. Döwletiň ýeriniň uly bolmagy sebäpli çagalaryň az sany topary çärä gatnaşyp bilýär. 

Nikarakua[düzet | çeşmäni düzet]

Nikarakua Halkara Çagalar güni Iýun aýynyň 1-ine bellenýär.

Norwegiýa[düzet | çeşmäni düzet]

1911-nji ýyl Çagalaryň güni, Norwegiýa

Çagalaryň güni Norwegiýada 17-nji maýda geçirilýär. Şol güni Norwegiýanyň Konstitusiýa güni bellenilýär.

Palestina[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni Palestinada 5-nji aprelde bellenilýär.

Panama[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni ýa-da Balalaryň güni 1-nji noýabrda döredildi, ýöne Wiwian Fernandez de Torrižos tarapyndan (Prezident Matin Torrižosyň(2004-2009) aýaly) Iýul aýynyň 3-nji Ýegşenbe diýilip üýtgedildi.

Paragwaý[düzet | çeşmäni düzet]

 Çagalaryň  güni Paragwaýda 15-nji Awgustda bellenilýär. oňa  '' Acosta Ñu-yň söweşi'' hem diýilýär . Waka görä 3 müň 500 sany ýaşlary 6 we 13 ýaşlardaky çagalardan düzülen Paragwaý goşuny 3 sany güýçli döwletiň 20 müňe golaý  goşunyň garşysynda prezident Solano Lopeziň uruşdan gaçyp gitmegi üçin greşipdirler. Bir şeýmede Lopeziň buýrugy bilen çagalaryň urşanlygy aýdylaýar , başga bir şeýmede bolsa çagalaryň öz islegleri bilen urşa gatnaşanlygy aýdylar. Çagalaryň güni şol 5 ýyllyk urşy ýatlamak üçin gurnalýar.

Peru[düzet | çeşmäni düzet]

 Peru döwletiniň kanunlaryna göra Çagalaryň güni (Día del Niño Peruano (Ley Nº 27666) , Peru Çagalarynyň güni (kanun Nº 27666))  her ýylyň aprel aýynyň ikinji ýegşenbesinde bellenmeli. Mundan başga hem her ýylyň awgust aýynyň ikinji ýegşenbesinde ''Halkara Çagalaryň güni'' bellenilýär. Şol güni çagalar gutlanylýar we ene-atalaryndan sowgat alýarlar. Köp sanly oýunjak, elektronik, we egin eşik dükanlarynda arzanlaşyk bolýar.

Filippinler[düzet | çeşmäni düzet]

Filippinler, 1992-nji ýyldan 20-nji noýebrynde baýram diýip döredildi.

Polşa[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalar güni Arlekin teatry, Polşa

Polşa, Çagalaryň güni (Dzień Dziecka) Iýun 1- da bellenilýär. Halakara Çagalaryň güni 1952-nji ýylda Polşada orta atylýar. Mekdeplerde dürli cäreler gurnalýar we sapaklardan boşadylýar, Iýun aýynyň birinji hepdesinden başlap parklarda we dynç alyş ýerlerde festiwallar gurnalýar. Ene-atalar çagalry üçin adatça sowgat alýarlar.

Portugaliýa we öňki kolonoýalary[düzet | çeşmäni düzet]

Portugaliýa (hemde  Gwineýa-Bisau, Makao, Kabo-Werde, Gündogar Timor, Angola, Mozambik we San-Tome we Prinsipi ýaly öňki kolonoýalary), Çagalaryň günini (Dia da Criança) 1-nji Iýunda belleýärler.

Rumyniýa[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni Rumyniýada (rumynça: "Ziua Copilului") Iýun aýynyň 1-ine bellenilýär. Çagalar ataça maşgalasyndan we ata-enelerinden sowgat alýarlar. Birtopar çäreler guralýar.

2012-nji ýylyň iýun aýynyň 1-ine Halkara Çagalaryň güni Rumyn hökümenti tarapyndan Zähmet , Maşgala we sosial goragy ministrliginde bellenildi.  Takmynan 100 çaga ''Çagalaryň Ministri'' diýen hormat hatlary gowşuryldy

2017-nji ýyldan güýje giren täze kanuna göra(Kanun 220/2016), Çagalaryň güni resmi baýram.

Russiýa federasiýasy[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalar Halkara çagalar günini gutlaýarlar, Wladiwostok, Russiýa 

 Russiýa, Çagalaryň güni 1-nji iýunda bellenilýär. Ilkinji gezek 1949-njy ýylda döredildi.

Singapur[düzet | çeşmäni düzet]

Adatça 1-nji oktaýrdah Singapur  resmi ýagdaýda Çagalaryň güni bellenilýär.  Şoňa çalymdaş ýene-de bir gün hem iýulyň birinji ýegşenbesi geçirilýär. Çagalar bagyndaky çagalara we başlangyç synpdaky okuwçylar okuwlaryndan boşadylýar. 2011-nji ýyldan başlap Çagalaryň güni Oktaýbr aýynyň birinji anna güni bellenilýär.

Günorta Afrika Respublikasy[düzet | çeşmäni düzet]

Günorta Afrika Respublikasynda Çagalaryň güni Noýabr aýynyň ilkinji şenbe güni, ýöne bellenilşi beýleki döwletlere seredeniňde gaty pes derejede.

Günorta Sudan[düzet | çeşmäni düzet]

Günorta Sudanda Çagalaryň güni 23-nji dekabrda bellenilýär. 

Slowakiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Slowakiýada Çagalaryň halkara güni  (Medzinárodný deň detí) 1-nji Iýunda bellenilýär. Çagalar haýwanat bagy ýaly käbir ýerlere mugt syýahat edip bilýärler.Empty citation (help) 

Ispaniýa[düzet | çeşmäni düzet]

Ispaniýada Maýyň ikinji ýeşenbesinde  "Día del niño" ady bilen bellenilýär.

Şri-Lanka[düzet | çeşmäni düzet]

 Şri-Lankada Çagalaryň güni 1-nji Oktýabr .

Sudan[düzet | çeşmäni düzet]

Sudanda 23-nji dekabrda bellenilýär.

Surinam[düzet | çeşmäni düzet]

 Surinamda, Çagalaryň güni 5-nji dekabrda bellenilýär. Adatça  12 ýaşa çenli çagalar ene-atalaryndan sowgat alýarlar. 

Şwesiýa[düzet | çeşmäni düzet]

Şwesiýada Çagalaryň güni oktýabr aýynyň ilkinji Duşenbe güni bellenilýär. 

Şweýsariýa[düzet | çeşmäni düzet]

Şweýsariýa çagalaryň güni 1925-nji ýylda kabul edildi.

Taýwan[düzet | çeşmäni düzet]

 Taýwan 4-nji Aprelde Çagalaryň güni bellenilýär (Empty citation (help) ). 

Taýland[düzet | çeşmäni düzet]

Çagalaryň güni 2012-nji ýyl , Taýland

Taýland  Milli Çagalaryň güni  (TaýiçaHytaýça: วันเด็กแห่งชาติ ) Ýanwar aýynyň ikinji şenbe güni bellenilýär..

Türkiýe[düzet | çeşmäni düzet]

"Milli özygtyýarlylyk we Çagalaryň baýramy"(Türkiýe), Germaniýada geçirildi, 2011-nji ýyl

 Türkiýäniň milli beýik gurultaýy(ady barlamaly)  1920-nji ýylyň 23-nji aprelinde döredildi. 23-nji aprel 1921-nji ýylda baýram diýilip kabul edildi. 1927-nji ýyldan soňra baýramyň ady Çagalar güni bilen üýtgedildi   (türk.taýl. วันเด็กแห่งชาติUlusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, türkmençe "Milli özygtyýarlylyk we Çagalaryň baýramy")

Ukraina[düzet | çeşmäni düzet]

Donetsk şäherinde Çagalaryň güni

Çagalaryň güni (ukr. День захисту дітей, Den zakhystu ditey, türkmeçe "Çagalary gormagyň güni") Iýun açynyň 1-i bellenilýär. Çagalaryň güni ukrain Prezidentiniň karay bilen 1998-nji ýylda kabul edildi (№ 568/98)

Çeşmeler[düzet | çeşmäni düzet]

"National Children's Day website". Nationalchildrensday.us. 14 March 2007. Retrieved 8 March 2012. 


  •