Kybla

Kybla (arap. قِبْلَة‎‎‎ — Şablon:IPA-AR «ugur, tarap», başga manylary «günorta, özüne çekiji merkez») musulmanlaryň ybadatda(namazda) bakýan tarapy. Birinji kyblä Ierusalimdäki Aska mesjididi, soňra aýat inmegi bilen Muhammed pygamber ﷺ sahabalary bilen Mekkedäki Mesjidil Harama (Kabä) tarap bakypdyrlar.

(Eý, Muhammed!) Biz seniň (habara garaşyp) ýüzüňi asmana öwürýäniňi görýäris. Biz seni öz razy boljak kyblaňa hökman öwreris. Bes, sen (namazda) ýüzüňi Mesjidi-Harama (Käbä) tarap öwür! (Eý, musulmanlar!) Siz nirede bolsaňyz hem (namazda) ýüzüňizi oňa (Käbä) tarap öwrüň! Takyk, kitap berlenler onuň (kyblanyň Käbä tarap üýtgedilmeginiň) özleriniň Perwerdigärinden (gelen) hakykatdygyny, elbetde, (gowy) bilýärler. Alla olaryň edýän işlerinden gapyl däldir.

— Kuran sura №2 («Sygyr»), aýat №114.

ABŞ harby goşuny

Petra; Yslam taryhy we arheologiýa boýunça gözlegçiniň Dan Gibson pikiriçe, bu Muhammet ýaşlygynda ýaşap, ilkinji aýanlaryny alan ýeri. Ilkinji musulman metjitleriniň we gonamçylyklarynyň görkezişi ýaly, bu musulmanlaryň ilkinji Kibla ugrydy.^[1]^[2]

Kybläni tapmagyň usullary[düzet | çeşmäni düzet]

Kompasly namazlyk

Mihrab

Google Maps[düzet | çeşmäni düzet]

Maps programmany açmaly.^[3]
«Adaty karta» görnüşini «emeli hemra» görnüşe geçirmeli.
GPS açmaly.
Kabede (21°25'21.08"N 39°49'34.25"E^[4]) bellik 📍 goýup, «aralygy ölçeýjä» girmeli. Şol halda öz koordinataňa tarap çekmeli, ýagny öz öýüňe ýa-da mesjidiňe.

Ýeriň şar görnüşde bolany üçin tekiz kartada gök çyzyk egrelip biler.^[5]

Matematik usul[düzet | çeşmäni düzet]

Kabäni tapmak üçin Gawersinusyň formulasyny ulanýarys.

Kabäni tapmagyñ matematik usuly

${\displaystyle \cot q={\frac {\sin \phi \cos \Delta L-\cos \phi \tan \phi _{Q}}{\sin \Delta L}}}$ ýa-da ${\displaystyle q=\cot ^{-1}{\frac {\sin \phi \cos \Delta L-\cos \phi \tan \phi _{Q}}{\sin \Delta L}}}$ Çykan jogaby gradusda bolmaly. Meselem: ≈225°