Mazmuna geçiň

Türkmenistanda COVID-19 pandemiýasy

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa

Türkmenistanda henize çenli tassyklanan COVID-19 hadysasy ýok.[1] Hökümet wirus baradaky maglumatlary gözegçilikde saklaýar emma hünärmenler onuň ýurtda habar berilmedik ýagdaýda ýaýraýanlygynyň mümkindigini çaklaýarlar. [2] [3]

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň Ýewropa missiýasynyň başlygy, doktor Katrin Smallwud, missiýanyň Türkmenistana 10 günlük saparyndan soň geçirilen brifingde ýurtda COVID-19 ýokanç keseli ýüze çykarylanmandygyny habar berdi. [4][5][6][7]

Türkmenistan belli ýagdaýda tutuk, Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky awtoritar režim bilen bilkastlaýyn izolirlenen döwlet. Garaşsyz habar beriş serişdeleri düýbünden ýok diýen ýaly, ýurtdan ygtybarly maglumatlary alyp we tassyklap bilmezlik sebäpli häzirki ýagdaý barada habar bermek kyn. [8]

Öňüni alyş işleri

[düzet | çeşmäni düzet]

31-nji ýanwarda Türkmenistan howa ýollary Bangkoga we Pekine gatnawlaryň togtadylýandygyny yglan etdi[9] we türkmen raýatlary üçin adatdan daşary reýslerini amala aşyrdy.

29-njy fewralda Türkmenistan wirusa sezewar bolan ýurtlardan raýatlaryň girmegini ret edip başlady. 5-nji martda Gazagystanyň Almaty şäherinden uçup gelýän ikisi arap döwletinden bolan üç sany daşary ýurtly syýahatçynyň girmesine rugsat berilmedi. Olaryň uçary Aşgabat şäherine gelenlerinden soň Türkmenabat şäherine ugradyldy, soňra hemmesi Stambula gidýän uçara geçirildi.[10]


Mart aýyndan başlap, koronawirus infeksiýasynyň gelmesiniň we ýaýramagynyň öňüni almak maksady bilen, Türkmenistana daşary ýurtlardan gelýän ähli uçarlar Türkmenabat halkara howa menziline ugradyldy.[11] Türkmenistanyň daşyndan gelen ýolagçylarda wirusyň alamatlary barlandy. Näsaglar üçin zerur bolsa ýokanç keseller hassahanasyna eltiş mehanizmi döredildi. Zerur bolaýjak ýagdaý üçin ýokanç keseller hassahanasyndaky näsaglar üçin daşama mehanizmi döredildi. Aeroport lukmançylyk merkezi şahsy gorag enjamlary bilen enjamlaşdyryldy. Lukmançylyk barlagyndan geçensoň, uçar içindäki ýolagçylar bilen bilelikde Aşgabat şäherine ugrady. Türkmenistandan uçuşlar Aşgabat halkara howa menzilinden amala aşyryldy.

Netijede halkara gatnawlary ýatyryldy.[12] Diňe diplomatik, resmi, ynsanperwerlik maksatly ygtyýarlylara Türkmenistanyň çägine girmäge rugsat berilýär.[13] Daşary ýurt awiakompaniýalarynyň köpüsi ýolagçylaryň düşürilmegi sebäpli Türkmenistana uçuşlaryny ýatyrdy. Türkmenistana baryp görmek isleýänleriň ýanynda koronawirusyň ýoklugy barada şahadatnamasy bolmagy talap edilýär.

Paýtagt Aşgabat ýaly Türkmenistanyň uly ilatly ýerleriniň töwereginde goşmaça gözegçilik nokatlary döredildi. Uly şäherlere we welaýatlara girmezden ozal sürüjileriň ýa-da ulaglaryň ýolagçylarynyň bedeniniň gyzgynlygy infragyzyl termometrler bilen ölçelýär. Bu ätiýaçlyklar ähli içerki gatnawlardaky ýolagçylara hem degişlidir.[14]

Türkmenistanyň Futbol federasiýasy, howandarlygyndaky ähli ýaryşlary, şol sanda 2020-nji ýyldaky “Ýokary ligany” belli bir wagta çenli togtatdy.[15] 19-njy aprelde gaýtadan başlandy.[16] [17] [18] [19] [20] Türkmenistan Futzal ligasy 2-nji iýunda täzeden başlady.[21] [22]

Türkmenistan koronawirus ýaýran Hytaý, Russiýa, Türkiýe we Belarus ýaly ýurtlardan raýatlary ewakuasiýa etdi.[23][24][25]

Türkmenistanyň hökümeti COVID-19 sebäpli aprel aýynda ýük transportyny çäklendirdi.[26]

"Serhetsiz habarçylar" Türkmenistan hökümetiniň "koronawirus" sözüni gadagan edendigini we adamlaryň maska geýendigi ýa-da pandemiýa barada pikir alyşandygy üçin tussag edilip bilinjekdigini habar berdi.[27][28] Soňra gurama bu sözüň gadagan edilmeýändigini, ýöne maglumat broşýuralaryndan aýrylandygyny we hökümetiň wirus baradaky maglumatlary çäklendirýändigini we "gaty bir taraply maglumat" berýändigini aýdyp, hasabatyny düzetdi.[29] Türkmenistanyň Hronikasyna görä, döwlet habar beriş serişdeleri 25-nji marta çenli görülýän çäreler barada habar bermäge başlamady.[30]

Pandemiýa döwründe prezident Gurbanguly Berdimuhamedow dermanlyk ösümlik üzärligi kesellere garşy göreşmek üçin ýakmagy maslahat berdi, ýöne bu koronawirusyň bejergisi hökmünde ylmy taýdan öwrenilmedi we COVID-19 hakda aç-açan agzamady.[31][32]

Hytaý bilen söwdanyň ýurduň ykdysadyýetine ähmiýeti göz öňünde tutulup, Türkmenistanda pandemiýa sebäpli ýüze çykjak ykdysady meseleler barada gaýgylar bar. Türkmenportal, Türkmenistanda importyň ornuny tutýan senagatlaşdyryş maksatnamasynyň birnäçe ýyl bäri işleýändigini, içerki telekeçileriň we kompaniýalaryň giň gerimde ýeterlik mukdarda önüm we derman öndürýändigini habar berdi.[33][34]

3-nji aprelde Prezident Berdimuhamedow döwlet býudjetine täzeden seretmegi[35], täze binalary gurmak meýilnamalaryna täzeden seretmegi[36], ulag çylşyrymly edaralaryna goldaw bermek üçin çäreleri görmegi[37], zerur harytlaryň ýeterlik üpjünçiligini döretmegi buýurdy we koronawirus pandemiýasy bilen baglanyşykly hususy kärhanalary goldamak üçin gyssagly çäreleri işläp düzmäge görkezme berdi.[38]

7-nji aprelde Bütindünýä saglyk gününi bellemek üçin sport çäreleri geçirildi; Türkmenportal "Dünýäniň köp ýurtlarynda koronawirus bilen baglanyşykly ýagdaýyň dartgynly bolýan döwründe, Türkmenistanda öz wagtynda görülýän çäreler netijesinde epidemiologiki  asuda ýagdaýyň üpjün edilenligini"  habar berdi.[39][40][41]

9-njy aprelde Türkmenistan COVID-19-yň öňüni almak üçin ilatyň saglygyna gözegçilik etmäge ýörite lukmançylyk toparlaryny döretdi.[42] Türkmenistanyň ähli raýatlary koronawirus üçin barlanar.[43]

Türkmenistanyň prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow 10-njy aprelde Türki dilli döwletleriň Geňeşiniň adatdan daşary sammitinde eden çykyşynda "Türkmenistanda sanitariýa we epidemiologiki ýagdaý durnukly we gözegçilik astynda" diýdi.[44][45]

Türkmenistandaky serhet gözegçilik nokady dezinfeksiýa enjamlary bilen enjamlaşdyryldy.[46] Ýurtda Saglygy goraýyş we lukmançylyk senagaty ministrliginiň, Oba hojalygy we daşky gurşawy goramak ministrliginiň we beýleki degişli döwlet edaralarynyň hünärmenlerinden düzülün sanitariýa we fitosanitar gözegçilik, weterinariýa gözegçilik, döwlet serhedindäki ähli barlag nokatlarynda işleýän toparlar ulgamy bar. Olaryň esasy wezipesi ýokary derejeli sanitariýa we arassaçylyk, dezinfeksiýa, sebitleri we beýleki ýerleri dezinfeksiýa etmek üçin  çäreleri üpjün etmekdir.

22-nji aprelde Türkmenistanyň Daşary işler ministri Raşit Meredow ýurtda COVID-19 koronawirus ýokuşma hadysasynyň ýokdugyny aýtdy. Başgaça bolan ýagdaýynda, Türkmenistan Bütindünýä Saglyk Guramasyna infeksiýa barada habar bererdi. "Biz hiç zady gizlemeýäris, biz açyk" diýip, diplomat BMG-nyň agzasy hökmünde kabul edilen borçnamalara Türkmenistanyň jogapkärdigini aýtdy.[47] Raşid Meredow daşary ýurtly kärdeşlerine Lebap sebitindäki karantin merkezine baryp, pandemiýanyň ýokdugyna göz ýetirmegi teklip etdi. Türkmenistanda COVID-19 anyklamak üçin üç sany serhet karantin zolagy bar (Türkmenbaşy, Garabogaz we Lebap welaýaty).[48]

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary António Guterres bilen telefon arkaly söhbetdeşlikde[49] Türkmenistanyň prezidenti koronawirus pandemiýasynyň döwründe BMG-nyň çäginde transport meseleleri boýunça gepleşik açmagy teklip etdi[50] we "Türkmenistan BMG-nyň howandarlygynda dünýä ykdysadyýetini dikeltmek üçin öz tejribesini we mümkinçiliklerini bermäge taýýardyr" diýdi.[51]

27-nji aprelde BSGG-nyň Türkmenistandaky ofisiniň başlygy Paulina Karwowska Türkmenistan hökümetiniň koronawirusyň öňüni almak ugrundaky işine ýokary baha berdi. Türkmenistanyň COVID-19 garşy göreşmek we wirusyň ýurtda ýaýramagynyň öňüni almak üçin netijeli işleýändigini aýtdy.[52][53][54]

9-njy maýda, wirusa garamazdan Ikinji jahan urşunda ýeňişiň 75 ýyllygy mynasybetli harby parad we baýramçylyk dabaralary geçirildi.[55][56]

Maý aýynda Russiýa-24 teleýaýlymy VGTRK-nyň ýörite habarçysy Anna Afanasýewanyň "COVID-19. Lukmançylyk taryhy-2" atly dokumental filmini çykardy. Efir wagtynyň ep-esli bölegi Türkmenistandaky epidemiologiki ýagdaýa bagyşlandy. "Bütin dünýä COVID-19 bilen göreşmegi dowam etdirýärkä, Türkmenistan wiruslar çölünde oazis bolup galýar. Resmi taýdan bu post-Sowet giňişliginde infeksiýanyň degmän geçen ýeke-täk döwleti " diýip Anna Afanasýewa habarynda aýtdy. Türkmenistanyň Saglygy goraýyş ministrliginiň Maglumat merkeziniň müdiri Ogulmähri Geldiýewa, Russiýa-24 kanaly bilen göni wideo baglanyşyk arkaly wirusyň ýurtda degmän geçendigini aýtdy.[57][58]

3-nji iýunda Türkmenistan Bütindünýä welosiped gününi dabaraly ýagdaýda belledi.[59][60] Köpçülikleýin welosiped ýaryşyna 7400 adam gatnaşdy. Bu günde daşary ýurt paýtagtlary Brýussel, Minsk, Kiýew, Daşkent, Ankara, Tbilisi, Tokio, Pekin, Pariž, Buharest, Abu-Dabi, şeýle hem Dubaý (BAE), Türküstan(Gazagystan), Stambul (Türkiýe) şäherlerinde köpçülikleýin welosiped sürmek goldanyldy.[61][62]

Türkmenistandan habar berişlerine görä, 16-njy iýunda bir şepagat uýasynyň COVID-19 barlagy pozitiw çykanyndan soň, Türkmenabatdaky iki esasy hassahanany gulplady.[63]

27-nji iýunynda Ynsan hukuklaryny goraýjy Human Rights Watch guramasy Türkmenistan häkimiýetleriniň COVID-19 epidemiýasyny inkär etmek bilen ilatyň saglygyna howp salýandygyny aýtdy.[64]

8-nji iýulda Türkmenistanyň Russiýadan wirusa garşy derman satyn aljakdygy habar berildi.[65][66]

Tutuş ýurt boýunça çäreler

[düzet | çeşmäni düzet]

"Türkmenistanyň Koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmek we tiz çäre görmek üçin taýýarlyk meýilnamasyna" laýyklykda metjitler [67], bazarlar [68], söwda merkezleri [69], käbir restoranlar [69] wagtlaýyn ýapyldy. Käbir şäherara awtobus ugurlarynyň we otlylaryň hereketi wagtlaýynça saklandy. [70][71]

Türkmenistanyň Zähmet we Sosial gorag ministrligi dynç alyş rugsadyna çykmagy maslahat berýär. [72]

Howada köp mukdarda tozan bölejikleriniň oňaýsyz täsirine garşy göreşmek, ýokanç keselleriň öňüni almak üçin BSGG tekliplerine laýyklykda Türkmenistanda çylşyrymly dezinfeksiýa edilýär. [73] Mary we Lebap sebitleriniň serhet ýakalarynda awiasiýa [71] hlor erginini sepýär we dezinfeksiýa serişdeleri Toyota Hilux ulaglary bilen sepilýär. [74]

BSGG-nyň sapary

[düzet | çeşmäni düzet]

6-njy iýulda BSGG-nyň missiýasy Türkmenistan howa ýollarynyň adatdan daşary reýsinde Frankfurt-dan Türkmenabat şäherine geldi.[75] Şol gün Neýtralnyý Türkmenistan [76] gazeti Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we lukmançylyk senagaty ministrliginiň Maglumat merkezine baglanyşykly "Türkmenistanda atmosfera howasyndaky tozan mukdary köpeldi, bu adam saglygy, esasanda dem alyş ulgamy üçin ýaramaz" diýip habar berdi. Websaýt howanyň düzüminiň üýtgemegi we içindäki patogen maddalaryň köpelmegi sebäpli tebigy we ekzogen täsirleri azaltmak üçin saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň, satyjylaryň, jemgyýetçilik ulaglary we beýleki hyzmat işgärleriniň ýokarky dem alyş ýollary üçin şahsy gorag enjamlary (hirurgiki maskalar) ulanmagyny maslahat berdi. Şeýle hem Neýtralnyý Türkmenistan hroniki keselleri bolan adamlara maskalary maslahat berdi we adamlary ellerini ýuwmaga we arassaçylyk bilen meşgullanmaga çagyrdy.[77]

2020-nji ýylyň 10-njy iýulynda BSGG Ýewropa boýunça wekilhanasynyň maslahat we tehniki missiýasynyň hünärmenleriniň Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we lukmançylyk senagaty ministrliginiň we Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň ýolbaşçylygyndaky ýygnagy geçirildi[78][79]. BSGG-nyň ýurtdaky ofisiniň başlygy Paulina Karwowska, BSGG / Ýewropa missiýasynyň Türkmenistana sapara utgaşdyrylan guramaçylygy we giňişleýin goldaw üçin BSGG ýolbaşçylaryndan Türkmenistan hökümetine minnetdarlyk bildirdi. Türkmenistanyň COVID-19-a garşy göreşmek, şol sanda halkara lukmançylyk alymlary geňeşini döretmek we ýurdyň COVID-19 tehnologiýa giriş howuzuna (C-TAP) goşulmak baradaky tagallalarynyň möhümdigi bellendi.[80]

BSGG / Ýewropa missiýasynyň başlygy, doktor Katrin Smallwood, Türkmenistana 10 günlük saparyndan soň geçirilen brifingde ýurtda COVID-19 ýokançlygynyň ýüze çykarylandygy barada maglumat bermedi.[4][5][6][7]

Gumanitar kömekler

[düzet | çeşmäni düzet]

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy tarapyndan gumanitar kömek 16-njy iýulda öňüni alyş çäreleri hökmünde Türkmenistana gowşuryldy.[81] Ynsanperwerlik ýükünde 320,000 lukmançylyk maskasy, 130,000 respirator, 88 müňden gowrak ýüz galkany, 18,000-den gowrak äýnek we 12,000 lukmançylyk köýnegi bar. Ýük Aşgabat şäherine iberildi we ähli serişdeler paýlandy we ýurduň lukmançylyk edaralaryna geçirildi. [82]

Salgylanmalar

[düzet | çeşmäni düzet]
  1. ↑ "ВОЗ: В Таджикистане и Туркмении нет коронавируса" (Rus dilinde). EurAsia Daily. 1 April 2020. https://eadaily.com/ru/news/2020/04/01/voz-v-tadzhikistane-i-turkmenii-net-koronavirusa.
  2. ↑ Mackinnon, Amy (Retrieved 12 April 2020). "Turkmenistan's Secretive Strongman Remains in Denial About the Pandemic" (en). Foreign Policy. https://foreignpolicy.com/2020/04/10/turkmenistan-coronavirus-pandemic-denial-strongman-berdimuhamedov/.
  3. ↑ Rickleton, Christopher (9 April 2020). "Experts doubt isolated Turkmenistan's virus-free 'show'" (en). CTVNews. https://www.ctvnews.ca/world/experts-doubt-isolated-turkmenistan-s-virus-free-show-1.4890093.
  4. ↑ 4.0 4.1 В ВОЗ оценили ситуацию с коронавирусом в Туркменистане
  5. ↑ 5.0 5.1 ВОЗ не выявила случаи заражения коронавирусом в Туркменистане
  6. ↑ 6.0 6.1 ВОЗ оценила систему здравоохранения в Туркмении в условиях COVID-19
  7. ↑ 7.0 7.1 Катрин Смолвуд: «ВОЗ одобряет все принимаемые Туркменистаном меры по предотвращению проникновения коронавируса»
  8. ↑ Putz, Catherine (1 June 2020). "What's the Impact of Turkmenistan's COVID Delusion?" (en). The Diplomat. https://thediplomat.com/2020/06/whats-the-impact-of-turkmenistans-covid-delusion/.
  9. ↑ "Туркменистан приостанавливает авиарейсы в Бангкок и в Пекин из-за вспышки в Китае коронавируса" (Rus dilinde). Türkmenportal. 31-nji Ýanwar 2020. https://turkmenportal.com/blog/24802/turkmenistan-priostanavlivaet-aviareisy-v-bangkok-i-v-pekin-izza-vspyshki-v-kitae-koronavirusa.
  10. ↑ "No coronavirus cases officially registered in Turkmenistan". m.akipress.com. Archived from the original on 23 March 2020. Retrieved 11 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  11. ↑ "Авиарейсы из-за пределов Туркменистана временно перенаправляются в Туркменабат Общество". Туркменистан, интернет портал о культурной, деловой и развлекательной жизни в Туркменистане. Archived from the original on 20 March 2020. Retrieved 20 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  12. ↑ "Central Asia tightens restrictions as coronavirus spreads" (en). Reuters. 21 March 2020. https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-centralasia/central-asia-tightens-restrictions-as-coronavirus-spreads-idUSKBN218090. İstifadə tarixi: 2 April 2020.
  13. ↑ "Информация для граждан Республики Беларусь, рекомендации Посольства в связи с коронавирусом - Посольство Республики Беларусь в Туркменистане". turkmenistan.mfa.gov.by. Archived from the original on 20 March 2020. Retrieved 20 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  14. ↑ "Туркменистан усиливает меры по предотвращению проникновения коронавируса Здоровье". Туркменистан, интернет портал о культурной, деловой и развлекательной жизни в Туркменистане. Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 26 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  15. ↑ Валавичюте, Диана. "Все турниры под эгидой Федерации футбола Туркменистана приостановлены". www.championat.com. Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 26 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  16. ↑ ""Копетдаг" ушёл от поражения в матче возобновившегося чемпионата Туркменистана по футболу" (Russian). Turkmenportal. 19 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26924/kopetdag-ushel-ot-porazheniya-v-matche-vozobnovivshegosya-chempionata-turkmenistana-po-futbolu.
  17. ↑ "Turkmenistan football season restarts with crowds" (en). France 24. 19 April 2020. https://www.france24.com/en/20200419-turkmenistan-football-season-restarts-with-crowds.
  18. ↑ "The Latest: 500 Fans Watch as Soccer Resumes in Turkmenistan". The Associated Press. 20 April 2020. https://apnews.com/article/14ad5c1bcc0709f64b7a5d5e0cb5eedf.
  19. ↑ "Turkmenistan Higher League to resume on April 19" (en). Turkmenportal. 9 April 2020. https://turkmenportal.com/en/blog/26677/19-aprelya-vozobnovitsya-chempionat-turkmenistana-po-futbolu.
  20. ↑ "19 апреля возобновится чемпионат Туркменистана по футболу" (Russian). Football Federation of Turkmenistan. http://tff.com.tm/ru/news/19-%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8F-%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%B1%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%81%D1%8F-%D1%87%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%82-%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0-%D0%BF%D0%BE-%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%83.
  21. ↑ "2 июня возобновится футзальная лига Туркменистана" (Russian). Turkmenportal. 22 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26994/2-iyunya-vozobnovitsya-futzalnaya-liga-turkmenistana.
  22. ↑ "Второго июня возобновится футзальная Суперлига Туркменистана" (Russian). Football Federation of Turkmenistan. Arxivləşdirilib: [1] saytından 2020-06-04 tarixində. https://web.archive.org/web/20200604221937/http://tff.com.tm/ru/news/%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BE-%D0%B8%D1%8E%D0%BD%D1%8F-%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%BE%D0%B1%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%81%D1%8F-%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F-%D1%81%D1%83%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B0-%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BA%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0.
  23. ↑ "Туркменистан вывозит своих граждан из стран зараженных короновирусом". Trend.Az. 26 March 2020. Archived from the original on 26 March 2020. Retrieved 30 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  24. ↑ "Туркмения вывозит граждан из стран с коронавирусом". Archived from the original on 28 March 2020. Retrieved 28 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  25. ↑ "Turkmenistan exports its citizens from countries with coronavirus Society". Turkmenistan, an Internet portal on cultural, business and entertainment life in Turkmenistan. Archived from the original on 28 March 2020. Retrieved 30 March 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  26. ↑ "Turkmenistan shuts down cargo traffic due to coronavirus" (en). Reuters. 1 April 2020. https://www.reuters.com/article/health-coronavirus-turkmenistan-cargo/turkmenistan-shuts-down-cargo-traffic-due-to-coronavirus-idUSL8N2BP2ST. İstifadə tarixi: 2 April 2020.
  27. ↑ "Turkmenistan Has Banned Use Of The Word 'Coronavirus'" (en). NPR.org. https://www.npr.org/sections/coronavirus-live-updates/2020/03/31/824611607/turkmenistan-has-banned-use-of-the-word-coronavirus. İstifadə tarixi: 1 April 2020.
  28. ↑ Kakissis, Joanna (31 March 2020). "Turkmenistan Has Banned Use Of The Word 'Coronavirus'" (English). NPR. https://www.npr.org/sections/coronavirus-live-updates/2020/03/31/824611607/turkmenistan-has-banned-use-of-the-word-coronavirus.
  29. ↑ "Coronavirus off limits in Turkmenistan" (English). Reporters Without Borders. 31 March 2020. https://rsf.org/en/news/coronavirus-limits-turkmenistan.
  30. ↑ Kramer, Andrew E. (2 April 2020). "'The Fields Heal Everyone': Post-Soviet Leaders' Coronavirus Denial". The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/04/02/world/asia/coronavirus-denial-post-soviet.html. İstifadə tarixi: 2 April 2020.
  31. ↑ Bennetts, Marc. "Turkmenistan's President Berdimuhamedov orders herb burning to halt coronavirus" (en). https://www.thetimes.co.uk/article/turkmenistan-dictator-president-berdimuhamedov-orders-herb-burning-to-halt-coronavirus-z8m33rmg0. İstifadə tarixi: 4 April 2020.
  32. ↑ Kramer, Andrew E. (2 April 2020). "'The Fields Heal Everyone': Post-Soviet Leaders' Coronavirus Denial". The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/04/02/world/asia/coronavirus-denial-post-soviet.html. İstifadə tarixi: 4 April 2020.
  33. ↑ "Коронавирус – как противостоять пандемии". Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 2 April 2020.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  34. ↑ Curfews extended as USAID declares aid suspension in Yemen Archived 26 mart 2020 at the Wayback Machine by SARAH EL DEEB and MAGGIE MICHAEL, AP, 26 Mar 2020
  35. ↑ "Президент Туркменистана распорядился пересмотреть Госбюджет в связи с пандемией коронавируса" (Russian). Turkmenportal. 4 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26529/prezident-turkmenistana-rasporyadilsya-peresmotret-gosbyudzhet-v-svyazi-s-pandemiei-koronavirusa.
  36. ↑ "Президент Туркменистана поручил пересмотреть планы по возведению новостроек" (Russian). Turkmenportal. 4 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26533/prezident-turkmenistana-poruchil-peresmotret-plany-po-vozvedeniyu-novostroek.
  37. ↑ "Президент Туркменистана распорядился принять меры по поддержке агентств транспортного комплекса" (Russian). Turkmenportal. 4 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26539/prezident-turkmenistana-rasporyadilsya-prinyat-mery-po-podderzhke-agentstv-transportnogo-kompleksa.
  38. ↑ "Итоги развития Туркменистана в первом квартале 2020 года рассмотрены на заседании Правительства" (Russian). Turkmenistan State News Agency. 3 April 2020. Arxivləşdirilib: [2] saytından 25 September 2020 tarixində. https://web.archive.org/web/20200925195424/http://tdh.gov.tm/news/articles.aspx%26article21997%26cat11.
  39. ↑ "В Туркменистане с размахом отметили Всемирный день здоровья" (Russian). Turkmenportal. 7 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26626/v-turkmenistane-s-razmahom-otmetili-vsemirnyi-den-zdorovya.
  40. ↑ "Туркменистан отметил Всемирный день здоровья" (Russian). 8 April 2020. http://www.turkmenistan.ru/ru/articles/44791.html.
  41. ↑ "Массовый велопробег в честь Дня здоровья провели в Ашхабаде" (Russian). «Мир 24». 8 April 2020. Arxivləşdirilib: [3] saytından 15 July 2020 tarixində. https://web.archive.org/web/20200715121142/https://mir24.tv/news/16405139/massovyi-veloprobeg-v-chest-dnya-zdorovya-proveli-v-ashhabade?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews.
  42. ↑ "В Туркменистане создадут медицинские спецгруппы по контролю над здоровьем населения в целях профилактики COVID-19" (Russian). Turkmenportal. 9 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26669/v-turkmenistane-sozdadut-medicinskie-specgruppy-po-kontrolyu-nad-zdorovem-naseleniya-v-celyah-profilaktiki-covid19.
  43. ↑ "Всех граждан Туркменистана проверят на коронавирус" (Russian). SNG.TODAY. 9 April 2020. https://sng.today/ashkhabad/12806-vseh-grazhdan-turkmenistana-proverjat-na-koronavirus.html.
  44. ↑ "Бердымухамедов: "Санитарно-эпидемиологическая ситуация в Туркменистане стабильна и находится под контролем"" (Russian). Turkmenportal. 10 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26709/berdymuhamedov-sanitarnoepidemiologicheskaya-situaciya-v-turkmenistane-stabilna-i-nahoditsya-pod-kontrolem.
  45. ↑ "Turkic states agree to cooperate against COVID19 pandemic" (en). Daily Sabah. 10 April 2020. https://www.dailysabah.com/politics/diplomacy/turkic-states-agree-to-cooperate-against-covid19-pandemic.
  46. ↑ "Пограничные пункты пропуска в Туркменистане будут оборудованы дезинфекционными сооружениями" (Russian). Turkmenportal. 21 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/26964/pogranichnye-punkty-propuska-v-turkmenistane-budut-oborudovany-dezinfekcionnymi-sooruzheniyami.
  47. ↑ "МИД Туркменистана заявил, что в стране коронавируса нет" (Russian). Moskovskij Komsomolets. 23 April 2020. https://www.mk.ru/politics/2020/04/23/mid-turkmenistana-zayavil-chto-v-strane-koronavirusa-net.html?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews.
  48. ↑ Даянч Конаров (22 April 2020). "В Туркменистане действуют 3 приграничных карантинных зоны по выявлению COVID-19" (Russian). Arzuw News. https://arzuw.news/v-turkmenistane-dejstvujut-3-prigranichnyh-karantinnyh-zony-po-vyjavleniju-covid-19-minzdrav?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews.
  49. ↑ "Телефонный разговор между Президентом Туркменистана и Генеральным секретарём ООН" (Russian). Turkmenistan State News Agency. 22 April 2020. Arxivləşdirilib: [4] saytından 25 September 2020 tarixində. https://web.archive.org/web/20200925184701/http://tdh.gov.tm/news/articles.aspx%26article22170%26cat11.
  50. ↑ "Президент Туркменистана предложил открыть в рамках ООН диалог по транспортной проблематике в условиях пандемии коронавируса" (Russian). Turkmenportal. 22 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/27003/prezident-turkmenistana-predlozhil-otkryt-v-ramkah-oon-dialog-po-transportnoi-problematike-v-usloviyah-pandemii-koronavirusa.
  51. ↑ "Бердымухамедов: "Туркменистан готов предоставить свой опыт и возможности по восстановлению мировой экономики под эгидой ООН"" (Russian). Turkmenportal. 22 April 2020. https://turkmenportal.com/blog/27004/berdymuhamedov-turkmenistan-gotov-predostavit-svoi-opyt-i-vozmozhnosti-po-vosstanovleniyu-mirovoi-ekonomiki-pod-egidoi-oon.
  52. ↑ "Паулина Карвовска положительно оценила профилактику COVID-19 в Туркменистане" (Russian). https://sng.fm/13654-paulina-karvovska-polozhitelno-ocenila-profilaktiku-covid-19-v-turkmenistane.html.
  53. ↑ "В ВОЗ оценили профилактику коронавируса в Туркменистане" (Russian). CentralAsia.news. 28 April 2020. https://centralasia.news/6563-v-voz-ocenili-profilaktiku-koronavirusa-v-turkmenistane.html.
  54. ↑ "Меры против COVID-19 в Туркменистане оценены в ВОЗ" (Russian). SNG.TODAY. 28 April 2020. https://sng.today/ashkhabad/12996-mery-protiv-covid-19-v-turkmenistane-oceneny-v-voz.html.
  55. ↑ "Turkmenistan to hold mass celebrations of Victory Day amid coronavirus". akipress.com. Retrieved 15 May 2020. 
  56. ↑ "Turkmenistan to hold WWII military parade despite pandemic". www.thenews.com.pk. Retrieved 15 May 2020. 
  57. ↑ COVID-19. История болезни - 2. Специальный репортаж Анны Афанасьевой
  58. ↑ Телеканал «Россия 24» рассказал о ситуации с коронавирусом в Туркменистане
  59. ↑ "Президент Туркменистана очень любит велосипед – организовал международный праздник и открыл монумент" (Russian). Eurosport. 5 June 2020. https://www.eurosport.ru/cycling/story_sto7767459.shtml.
  60. ↑ "Президент Туркменистана открыл монумент "Велосипед" и принял участие в массовом велопробеге" (Russian). Turkmenportal. 3 June 2020. https://turkmenportal.com/blog/27928/prezident-turkmenistana-otkryl-monument-velosiped-i-prinyal-uchastie-v-massovom-veloprobege.
  61. ↑ "Туркменские посольства и консульства в зарубежных странах провели мероприятия в честь Всемирного дня велосипеда" (Russian). Turkmenportal. 5 June 2020. https://turkmenportal.com/blog/27982/turkmenskie-posolstva-i-konsulstva-v-zarubezhnyh-stranah-proveli-meropriyatiya-v-chest-vsemirnogo-dnya-velosipeda.
  62. ↑ ""Пандемия не помеха": дипломаты Туркмении устроили велопробег в ряде стран" (Russian). REGNUM News Agency. 4 June 2020. https://regnum.ru/news/sport/2972542.html.
  63. ↑ "COVID-19: 'Virus-Free' Turkmenistan Reportedly Locks Down Two Major Hospitals". rfel.com. Retrieved 16 June 2020. 
  64. ↑ "Turkmenistan Denies Apparent Covid-19 Outbreak". Human Rights Watch. Retrieved 27 June 2020. 
  65. ↑ [5]
  66. ↑ [6]
  67. ↑ [7]
  68. ↑ [8]
  69. ↑ 69.0 69.1 [9]
  70. ↑ [10]
  71. ↑ [11]
  72. ↑ [12]
  73. ↑ [13]
  74. ↑ [14]
  75. ↑ [15]
  76. ↑ [16] Archived 2020-07-11 at the Wayback Machine
  77. ↑ [17]
  78. ↑ Партнёрство с ВОЗ в борьбе с пандемией COVID-19 – в повестке встречи в МИД
  79. ↑ https://turkmenportal.com/blog/28776/glava--mid-turkmenistana-vstretilsya-s-nahodyashchimisya-v-strane-ekspertami-voz
  80. ↑ В МИД ТУРКМЕНИСТАНА СОСТОЯЛАСЬ ВСТРЕЧА С ЭКСПЕРТАМИ ЕВРОПЕЙСКОГО РЕГИОНАЛЬНОГО БЮРО ВОЗ
  81. ↑ "Arhiw nusgasy". Archived from the original on 2021-01-25. Retrieved 2021-08-05. 
  82. ↑ [18]
Çeşmesi: "https://tk.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkmenistanda_COVID-19_pandemiýasy&oldid=246223"