Günbatar Aziýa

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa

Günbatar Aziýa , Köne Aziýa - Aziýa yklymynyň günbatar we günorta-günbatar böleklerinde ýerleşýän sebitleriň şertli ady. Günbatar Aziýa tebigy ýagdaýda Kiçi Aziýany, Arabystany, Sinaý ýarym adasyny we oňa ýanaşyk adalary we sebitleri (Kipr, Kawkaz, Gündogar Toros daglary we Eýran daglyklarynyň uly bölegi, Mesopotamiýa düzlügi we gündogar kenarýaka sebitleri öz içine alýar). Meýdany 7,5 mln. km 2. Tektoniki gurluşa görä Arabystan we Sinaý ýarym adasy Gondwana yklymynyň bir bölegi we platforma gurluşy bar. Beýik Afrika Riftiniň günbatary. bölegi geçdi. Iordan derýasynyň jülgesi, Öli deňiz, Aqaba aýlagy we Gyzyl deňiz bu aralykda ýerleşýär. Günbatar Aziýanyň köp bölegi daglardan durýar. Kiçi Aziýa, Kawkaz. we Alfimalaý geosinklinal ýerindäki Gündogar Toros daglary. Ainer deň däl, beýik ýaş gerişler giň we çuň jülgeler bilen kesilýär. Seýsmiki taýdan işjeň zona, işjeň we ýitip barýan wulkanlar bar. Howasy subtropiki we gurak tropiki. Arap ýarym adasynyň köp bölegi çöl, köp bölegi çägeli çöl we demirgazykda gury sähralar bar. Kiçi Aziýanyň günbatary. bölekleri, Kawkazyň günorta-günbataryndaky howasy çygly subtropiki, hemişe gök öwüsýän tokaýlar we gyrymsy agaçlar bilen örtülendir. Günbatar Aziýa nebit we gaz boýunça iň baý ýurtlaryň biridir. Kad. medeni merkezlerinden. Suwly ýerler köpden bäri ulanylýar we oazise öwrüldi. Uly şäherler bar. Hristian, ýewreý, yslam dinleriniň merkezi.

Günbatar Aziýada, Ermenistanda, Owganystanda, Bahreýn, BAE, Jorjiýa, Iordaniýa, Yrak, Ysraýyl, Kipr, Kuweýt, Liwan, Müsür (Aziýanyň bir bölegi), Azerbaýjan, Saud Arabystany, Siriýa, Türkiýe, Oman, Palestina, Eýran, Ýemen, Katar döwletleri ýerleşýär.