Türkmenistanda geçirilen prezident referendumy

Saparmyrat Nyýazowyň prezidentlik möhletiniň 2002-nji ýyla çenli uzaldylmagy boýunça tutuş ýurt boýunça referendum. 1994-nji ýylyň 15-nji ýanwarynda Türkmenistanda geçirildi. Bu garaşsyz Türkmenistanyň taryhynda geçirilen ikinji we şu wagta çenli geçirilen iň soňky referendum.

Saparmyrat Nyýazow 1985-nji ýylyň dekabryndan (1990-njy ýylyň oktýabr aýyna çenli Türkmen SSR Kommunistik partiýasynyň Merkezi komitetiniň birinji sekretary) Türkmenistanyň başynda bolupdy. 1990-njy ýylyň 27-nji oktýabrynda 98,3% ses alyp, alternatiw däl esasda Türkmen SSR-iň prezidenti wezipesine saýlandy. Türkmenistan garaşsyzlygyndan birnäçe wagt geçensoň, 1992-nji ýylyň 21-nji iýunynda garaşsyz Türkmenistanyň taryhynda ilkinji prezident saýlawy geçirildi, onda ýene bir kandidat - respublikanyň häzirki prezidenti Saparmurat Niýazow, 1990-njy ýylda Türkmen SSR-de geçirilen prezident saýlawlaryndan tapawutlylykda Demokratik partiýadan dalaşgär görkezildi. Türkmenistan - Türkmen SSR / Türkmenistan Kommunistik partiýasynyň mirasdüşeri (CPSU-nyň bir bölegi). Resmi maglumatlara görä, bu saýlawlarda Saparmurat Niýazowa ses berenleriň 99,5% -i (ýa-da 1,874,357 adam) ses berdi, grafada diňe 0,5% (ýa-da 9,236 adam) hasaba alyndy we garaşsyz Türkmenistanyň ilkinji prezidenti saýlandy .

1991-nji ýyldan başlap, Prezident Saparmurat Niýazow kem-kemden şahsyýet kultyny döretmäge, ýurduň durmuşynyň ähli ugurlaryna gözegçilik etmäge, awtoritarizmi we diktatorlygy girizmäge we izolýasiýa syýasatyny alyp barmaga başlady. Kanuna görä, indiki prezident saýlawy (1992-nji ýyldaky saýlawlardan soň) 1999-njy ýylda geçirilmelidi. 1993-nji ýylyň ahyryna çenli prezident tarapyndan doly gözegçilik edilýän Türkmenistanyň Mejlisleri (mejlisi) Saparmurat Niýazowyň prezidentlik möhletini 2002-nji ýyla çenli uzaltmak kararyna geldi. Bu prosedurany 1994-nji ýylyň 15-nji ýanwarynda geçirilen köpçülikleýin referendum arkaly kanunlaşdyrmak kararyna gelindi. Resmi maglumatlara görä, referenduma gatnaşanlaryň sany 100% -e ýetdi. Saýlaw hukugyna eýe bolan respublikanyň ähli raýatlarynyň düýbünden referenduma gatnaşandygy habar berildi. Şol resmi maglumatlara görä, Saparmurat Niýazowyň prezidentlik möhletiniň uzaldylmagy saýlawçylaryň 99,9% -ini (ýa-da 1,959,408 adam) goldady we diňe 0,1% -e (ýa-da 212 adama) ses berdi. 17 saýlaw býulleteni ýatyryldy.

2002-nji ýylda indiki, wada berlen we meýilleşdirilen prezident saýlawy bolup geçmedi, sebäbi Saparmurat Niýazow 1999-njy ýylyň 28-nji dekabrynda Türkmenistanyň Mejlisleri tarapyndan resmi taýdan yglan edilipdi we beýle saýlawlaryň zerurlygy indi zerur däldi. Saparmurat Niýazow 66 ýaşynda 2006-njy ýylyň 21-nji dekabrynda öz wezipesinde aradan çykdy we diňe ölenden soň garaşsyz Türkmenistanyň taryhynda Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýeňiş gazanan ikinji prezident saýlawy bolup, biziň döwrümize çenli bu wezipede işleýär. Häzirki döwlet kanunlaryna laýyklykda, Türkmenistanyň prezidenti ýedi ýyllyk möhlete saýlanýar we bu wezipä çäksiz gezek saýlanyp we / ýa-da gaýtadan saýlanyp bilner.