Sidneý

Sidneý

Sidneý (iňl. Sydney) — Awstraliýanyň iň iri şäheri.

Sidnei — Täze Günorta Uels döwletiniň paýtagty we Awstraliýanyň iň köp ilatly şäheridir. Awstraliýanyň gündogar kenarynda ýerleşýän bu megapolis, Sidnei goluny gurşap, takmynan 80 km (50 mil) uzaklykda gündogarda Tinch okeanyndan başlap, gündogarda Göýi daglar we takmynan 80 km (50 mil) uzynlykda demirgazykda Ku-ring-gai-Chase milli parkyndan we Hokzbari derýasynyň golaýyndan, şol sanda günortada we günorta-günbatarda Patyşalyk milli parky we Makartur sebitine çenli uzanýar.

Ykdysadyýet

Lafboro Uniwersitetiniň alymlary Sidneýi dünýä ykdysadyýetine ýokary derejede integrirlenen on şäherleriň hataryna goşdy. Dünýä ykdysady kuwwat indeksinde Sidnei dünýäde on birinji orny eýeleýär. Dünýä şäherleriniň global indeksi onuň dünýä boýunça dördünji onlykda orunlaşandygyny görkezýär. Sidneýde daşary ýurt banklarynyň we halkara korporasiýalaryň uly konsentrasiýasy bar, we şäher Awstraliýanyň maliýe paýtagty hökmünde hem-de Aziýa-Tinch okean sebitiniň ileri tutulýan maliýe merkezleriniň biri hökmünde tanalýar.

Sidneýiň nominal içerki önümi 2015-nji ýylda 400.9 milliard Awstraliýa dollary düzdi we adam başyna düşýän girdeji 80,000 Awstraliýa dollaryna deň boldy. 2013-nji ýylda onuň içerki önümi 337 milliard Awstraliýa dollaryndan ybarat bolup, bu Awstraliýada iň ýokary görkezijidir. Maliýe we sığorta hyzmatlary sektory içerki önümiň 18.1%-ni tutýar, bu hünär hyzmatlaryndaky 9% we önümçilikdäki 7.2%-den öňe geçýär. Döredijilik we tehnologiýa sektorlary hem Sidneý üçin esasy pudaklar bolup, 2012-nji ýylda olaryň ykdysady önümçiligi 9% we 11% boldy.

2011-nji ýylda Sidneýde 451,000 işiň bardygy, şolaryň arasynda Awstraliýanyň iň uly 500 kompaniýasynyň 48%-i we köp etraply halkara korporasiýalaryň iki üçünji böleginiň region merkezi ýerleşýändigi habar berildi. Global kompaniýalar bu şäheri özüne çekýär, sebäbi onuň wagt zolagy Demirgazyk Amerikada iş wagtynyň tamamlanmagy bilen we Ýewropada işleriň başlamagy bilen gabat gelýär. Sidneýde daşary ýurt kompaniýalarynyň köpüsi satyş we hyzmat ediş düzümlerini saklaýan bolsa, önümçilik, gözleg we ösüş mümkinçilikleri has az. Şeýle hem, Sidneýde 283 halkara korporasiýanyň sebitleýin ofislari ýerleşýär.

Gözleglere görä, ýaşaýyş jaýlarynyň 15,7%-ine doly eýeçilik edilýär, 13,4%-ine ipoteka bar we 65,7%-i kärendeçi bolup durýar. 2023-nji ýylda Sidneý Awstraliýada öý almak üçin iň az elýeterli şäher diýlip yglan edilip, dünýäde Gonkongdan soňra ikinji iň kyn şäher boldy, 2023-nji ýylyň ahyrynda ortaça öý bahasy 1,59 million Awstraliýa dollaryna deň bolanyldy, öý birlikleriniň ortaça bahasy bolsa 795,000 Awstraliýa dollaryny düzdi. 2024-nji ýylyň başynda metbugatda Sidneý köplenç ýaşaýyş jaýlarynyň ýetmezçiligi ýa-da ýaşaýyş jaý krizisi bilen ýüzbe-ýüz bolan şäher hökmünde beýan edilýär.