Realist howpsuzlyk ebeteýi

Bu makalada ulanylan käbir adalgalar akademiki terjimä esaslanmaýar, bular editoryň öz şahsy terjimesi. Bu terminleriň akademiki terjimesini bilýän bolsaňyz makalany üýtgetmek hem-de ösdürmek arkaly dogry terjimeleri üpjün etmek bilen Wikipediýa ýardam berip bilersiňiz. Gerekli düzeltmeler amala aşyrlansoň bu duýduryşy öçürmegi unutmaň.

Realist howpsuzlyk ebeteýi, döwletiň howpsuzlygyny öň planda tutýan howpsuzlyk ebeteýidir. Sowuk uruşdan ozal halk howpsuzlygy öň planda bolan bolsa sowuk uruş dowamynda bu ebeteý halkara howpsuzlyga öwrüldi.

Aýratynlyklary[düzet | çeşmäni düzet]

Realist howpsuzlyk ebeteýi halkara gatnaşyklaryny döwletler arasyndaky gatnaşyk hökmünde çäklendirýär.
Döwletlerden daşary aktýor ýokdur we has güýçliniň hökmürowandygy pelsepesine daýanýar.
Her döwlet öz güýjüni iň ýokary derejä ýetirmäge dyrjaşýandyr.
Döwletiň özi esasy zatdyr we ondan daşary ähli potansiýal güýçler howp hökmünde görülmelidigini aýdýar Realist howpsuzlyk ebeteýi.
Realist howpsuzlyk ebeteýine görä bir döwlet güýjüni artdyrýarka ol döwlet tarapyndan howp hasaplanýan beýleki döwletler hem güýjüni artdyrýar we netijede howp gurşawy ýaýbaňlanýar we gatnaşyklar güýjeýär. Muňa howpsuzlyk dilemmasy diýilýär Realist howpsuzlyk ebeteýinde.
Döwlet merkezli ebeteýdir.
Güýç pellelidir.
Halkara gurşawy anarhik saýýar.
Çaknyşyk
Howpsuzlyk dilemmasy
Ählihalk howpsuzlyk düşünjesi = Harby güýç we sygym
Realist howpsuzlyk ebeteýiniň nusgawy formulasy: Howp = Niýet x Sygym
Dessury realist howpsuzlyk paradigmasy çäkli we dardyr.

Görnüşleri[düzet | çeşmäni düzet]

Goragçy realizm[düzet | çeşmäni düzet]

Goragçy realizm (Defensive realizm), bu düşünjedäki howpsuzlyk ebeteýi howpa üns berýär. aktýorlar biri-birini ýok etmäge däl potansiýal howplara garşy çäre görmäge ymtylýar.

Hüjümkär realizm[düzet | çeşmäni düzet]

Hüjümkär realizm (Offensive realizm), bu düşünjededäki howpsuzlyk ebeteýi döwletleriň öz güýjüni dowamly artdyrmalydygyny ündeýär.