Laos XI-XV asyrlarda

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa

Arhiologiki maglumatlar Laosyň teritoriýasynda ilatyň neolit döwründe göçup gelendigini subut edýär. XIV asyryň ortalarynda iri knýazlyklaryň dolan dyryjylaryň biri Muongy-Swa ýada Fa Ugum ady bilen Khmer döwletiniň gowşandygyndan peýdalanyp bölünip, aýrylyp Laosyň teritoriýalaryny birleşdirmek ugrunda göreşip başlady. Fa Ngum köp wagtlap Khmer korollygyň howlusynda bolup bilim alýar. 1351-nji ýylda ol öz goşunyny Daýwete gönükdirýär. Öz döwletine üç daglyk etraby birleşdirýär. Ýarum millionyň Lan sagyň hem koroly bolýar. Birnäçe ýyllap Laos ekspedisiýasynyň netijesinde epesli teritoriýany tutýan Laos döwleti döreýär. Lan Sag döwletinde dürli ösüş etapynda bolan halklar ýaşapdyrlar. Ol kiwi ekmek üçin oňaýly ýerde ýerleşipdir. Onuň paýtagty Puong-Swa bolup XV asyrda Kambojadan bu ýere Budanyň Prawangyň heýkeli getirilipdir, şäher hem adyny üýtgedip Luang-Prabang diýlip atlandyrylypdyr. Harby çykdaýjylar halkyň gerdemine dýşýär. Karolyň maşgalasy döwletde ministr namestik wezipelerini eýeleýär.

Lan Sanga 1563-nji ýylda Birmalylar birinji ýörişi guraw –yzyna kowulypdyr. 2-nji ýöriş 1570-nji ýylda guralýar. 3-nji ýöriş 1574-nji ýylda guralýar. Birma Sýuzeren korollyk diýlip yglan edilýär . Diňe XVI asryň ahyrynda Lan-Sang garaşsyz döwlet bolýar.

Laosyň milli medeniýetiniň döremeginde buddizm uly täsir edýär. Köp medeni gurlyşyklar göçirilýär. Hoang Farabanga-Wisun-Wat- That 1548 ýyl, That Lug (1548) ybadathanalary gurulýar. XIV asyrda Tripitika günorta Elipbisinde kitap ýazylýar. Laos elipbiýsi tham mukaddes tekstleri ýazmakda ulanylýar.