Korona wirusy (2019-2020)

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa

SARS-CoV-2 diýip gysgaldylan täze korona, koronawirus 2-iň agyr we duýdansyz dem alyş sindromyny aňladýar we koronawirus 2019 ýa-da covid-19 (19-COVID) sebäp bolýar. Geçmişde şeýle wiruslara 2019-ncov-yň umumy (we wagtlaýyn) ady dakylýar. [1][2][3][4][5]

Korona wirusy (2019-2020)

Hytaýyň Hubeý welaýatynyň Wuhan şäherinde ilkinji gezek hiç hili sebäpsiz pnewmoniýa keseli bolan adamlardan soň täze koronawirus ýüze çykaryldy we bar bolan sanjymlar we bejergiler täsirli bolmady.Koronawirusdan ejir çekenleriň sanynyň 1000-den geçendigini göz öňünde tutup, Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy bu keseliň resmi adyny - "korona", "wirus" diýilýän Covid 19 (19-COVID) saýlady. ), "Kesel" we 2019. Şu wagta çenli 110,000-den gowrak adam öldi we 300,000-den gowrak adam sagaldy.[6]

Wuhan 23-nji ýanwarda karantin edildi we Wuhanyň içindäki we daşyndaky ähli jemgyýetçilik ulaglary togtadyldy.[7] Şondan bäri Hubeý welaýatynyň azyndan 15 şäherinde transport saklandy.Täze ýyl çäreleriniň köpüsi, şol sanda Pekindäki Gadagan edilen şäher, adaty ybadathana ýarmarkalary we beýleki dabaralar başga birine geçirilmeginden gorkup ýapyldy.[8] Gonkong ýokanç kesellere garşy göreş derejesini iň ýokary derejä çykardy, adatdan daşary ýagdaý yglan etdi, fewral aýynyň ortalaryna mekdeplerini ýapdy we Täze ýyl baýramçylygyny ýatyrdy.

Hytaýly alymlar täze koronawirusyň tohumyny tiz kesgitläp we islendik adamda ýokaşmagy tassyklap biljek PCR synaglaryny özbaşdak ösdürmek üçin dünýädäki barlaghanalara genetiki yzygiderliligi üpjün edip bildiler.[9]

Polimeraza zynjyryň gyssagly reaksiýasy we wirusa ýokaşandygy tassyklanan däli yzygiderlilik bilen tassyklanan ilkinji 41 adamyň üçden iki böleginiň diri haýwanlary satýan ýaş deňiz önümleriniň lomaý bazary bilen baglanyşyklydygy anyklandy.

BSG 2023-nji ýylyň 5-nji maýynda COVID-19-yň global saglyk adatdan daşary ýagdaýdygyny yglan etmegini bes etdi, ýöne oňa pandemiýa diýip ýüzlenmegini dowam etdirdi. Ondan öň käbir ýurtlar jemgyýetçilik saglyk çemeleşmesini COVID-19 endemiki kesel hökmünde kabul edipdiler.

Salgylanmalar[düzet | çeşmäni düzet]

  1. "Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2". 2020-01-23. Archived from the original on 2021-10-25. Retrieved 2021-10-25 – via Wikipedia. 
  2. "Arhiw nusgasy". Archived from the original on 2020-02-06. Retrieved 2020-03-06. 
  3. "Arhiw nusgasy". Archived from the original on 2020-01-20. Retrieved 2020-01-20. 
  4. "ArcGIS Dashboards Classic". gisanddata.maps.arcgis.com. Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-03-06. 
  5. "WHO says new China coronavirus could spread, warns hospitals worldwide - Reuters". web.archive.org. 2020-01-15. Archived from the original on 2020-01-15. Retrieved 2020-03-06. 
  6. Fox, Dan (2020-01-24). "What you need to know about the novel coronavirus". Nature. doi:10.1038/d41586-020-00209-y. Archived from the original on 2021-10-20. Retrieved 2021-10-25 – via www.nature.com. 
  7. Li, Mary Hui, Jane. "China has locked down Wuhan, the epicenter of the coronavirus outbreak". Quartz. Archived from the original on 2020-06-02. Retrieved 2020-04-20. 
  8. Welle (www.dw.com), Deutsche. "China cancels Lunar New Year events over deadly virus fears | DW | 23.01.2020". DW.COM. Archived from the original on 2021-09-15. Retrieved 2021-10-25. 
  9. "Arhiw nusgasy". Archived from the original on 2020-01-31. Retrieved 2020-04-20.