Kokos
Kokos (Cocos nucifera) tropiki ýerlerde ösýän we miwesi iýilýän palma maşgalasyndan (Arecaceae) palma görnüşidir .
Tropiki sebitlerde ösýär. Miwe iýilýär. Kokos süýümi alynýar. Şeýle hem tortlara we tortlara bezeg we tagam goşmak üçin ak bölejikler görnüşinde ulanylýar.
“Palma çakyrynyň” bir görnüşi, uzynlygy 20 metrden geçýän kokosyň sapyny fermentlemek arkaly öndürilýär. Miwesinden alnan suwuklyk lukmançylykda hem ulanylýar. Kokos 7-13 ýaş aralygynda miwe berip başlaýar. 60 ýyla çenli önüm berýär. 90-100 ýyla çenli ýaşaýar. Adatça gaty gabygynyň aşagynda kokos suwy diýilýän dykyz suwuklyk bilen poroşok görnüşinde satylýar.
Kokos örän ýokumly, güýçlendiriji we semiz iýmitdir. Onda aňsat siňdirilýän ýagyň ýokary göterimi bar. Beden bu ýagy beýleki ýaglara garanyňda has aňsat ulanýar. Bu ýag fiziki we himiki aýratynlyklary taýdan ýag bilen gaty meňzeýär. Kokosda ähli aminokislotalary öz içine alýan ýokary hilli belok bar. Şeýle hem kaliý, natriý, magniý we kükürdi baýdyr.
Guradylan kokosyň energiýa bahalary gaty ýokary. Bişen guradylan kokos aşgazandaky artykmaç kislota problemalaryny bejermekde hem täsirli bolup, näsaga ýeňillik berýär. Kokos ekstrakty iýmit siňdiriş ulgamynyň kesellerini bejermekde örän täsirli. Iýmit siňdiriş, kolit, aşgazan ýarasy, içgeçme, gusmak, gaz, dizenteriýa ýaly kesellere garşy örän gymmatly iýmitdir. Kokos, beýleki usullar gusmagy köşeşdirmedik mahaly ulanylyp bilner.