Daşoguz welaýaty sahypasynyň çeşmesini gör

{{IN
 |status                  = welaýat
 |türkmençe ady           = Daşoguz
 |asyl ady                = Daşoguz
 |surat                   = Dasoguz Province in Turkmenistan.svg
 |surat beýany            =
 |tabynlyk                = 
 |ýurt                    = Türkmenistan
 |tugra                   = 
 |baýdak                  = 
 |tugra beýany            = 
 |baýdak beýany           = 
 |tugra derek             = 
 |baýdak derek            = 
  |latd= 41 |latm= 0 |lats= |latNS=N
 |longd= 58 |longm= 30 |longs= |longEW=E
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
  |YandeksKarta           = 
 |territoriýa görnüşi     = 
 |tablisada territoriýa   = 
 |ýurt kartasy ölçegi     = 300
 |sebit kartasy ölçegi    = 
 |etrap kartasy ölçegi    = 
 |sebit görnüşi           = 
 |sebit                   = 
 |tablisada sebit         = 
 |etrap görnüşi           = 
 |etrap                   = 
 |tablisada etrap         = 
 |obşina okrugy görnüşi   = 
 |obşina okrugy           = 
 |tablisada obşina okrugy = 
 |içerki bölünme          = 7 etrap
 |häkim görnüşi           = 
 |häkim                   = Nazarmyrat Nazarmyradow <ref>[http://www.tdh.gov.tm/tk/post/18503/turkmenistanyň-prezidenti-sanly-wideoaragatnaşyk-arkaly-iş-maslahatyny-gecirdi www.tdh.gov.tm!-Türkmenistanyň Prezidenti sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi]</ref>
 |ilkinji agzalma         = 
 |öňki ady                = 1992-ä ýyla çenli — Daşoguz oblasty <ref>{{Cite web |title=Изменения географических названий Туркменистана |url=https://rosreestr.ru/upload/Doc/19-upr/%D0%91%D1%8E%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C%20%D0%A1%D0%9D%D0%93.zip |access-date=2018-05-06 |archive-date=2018-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180416013428/https://rosreestr.ru/upload/Doc/19-upr/%D0%91%D1%8E%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C%20%D0%A1%D0%9D%D0%93.zip |dead-url=yes }}</ref>
 |status                  = 
 |meýdan                  = 73 430
 |beýiklik görnüşi        = 
 |IN merkez beýikligi     = 
 |klimat                  = kontinental
 |resmi dil               = türkmen dili
  |ilat                   = 1 370 400 adam
  |ilat ýazuwy ýyly       = 2005
  |gürlük                 = 18,66 
  |aglomerasiýa           = 
  |milli düzüm            = [[türkmenler]] <br />[[ruslar]], [[özbekler]], [[ermeniler]]
  |konfessional düzüm     = [[musulmanlar]], [[ortodokslar]], [[buddistler]], [[ýahudiler]], [[katolikler]] we ş.m.
  |etnohoronim            = daşoguzly
 |sagat guşaklygy         = +5
 |DST                     = <!-- ýok-->
 |telefon kody            = +993 (322)
 |poçta indeksi           = 
 |poçta indeksleri        = 746300 
 |awtoulag kody           = DZ
 |identifikator görnüşi   = 
 |sanly identifikator     = 
 |Commons kategoriýasy    = Daşoguz
 |saýt                    = https://Dashoguz.gov.tm
 |saýt dili               = 
 |saýt dili 2             = 
 |add3n                   = 
 |add3                    = 
 |add2n                   = 
 |add2                    = 
}}

[[Faýl:TurkmenistanDashhowuz.png|thumb|Daşoguz welaýaty]]
'''Daşoguz welaýaty'''
[[Türkmenistan]]da administratiw bölek.

Daşoguz (Дашховуз, Ташауз) (Türkmen dilinde Daşoguz). Onuň köne ady Daşhowuz, Daş we howuz sözleriniň utgaşmasy bolup, daşdan ýasalan howzy aňladýar. Aslynda Daşoguz daşarky oguz diýmekdir. Orta asyrlarda türkmen taýpalary içerki we daşarky ikä bölündi. Türkmenistanyň demirgazygyndaky şäher Daşoguz welaýatynyň paýtagty. Şawat (Amyderýa derýasynyň suwaryş kanaly) kanalynyň iki kenarynda ýerleşýär. Wokzal, awtobus duralgasy we howa menzili bar. Ilaty - 166,5 müň.

Şäher 1681-nji ýylda, Türkmen topraklary bilen serhetde ýerleşýän Hywa hanlygynyň gyrasynda kerwensaraý hökmünde esaslandyryldy. 1873-nji ýylda Hywa hanlygynyň çäginde Russiýa imperiýasyna girizildi. Şeýle hem Daşkent garawulynyň merkezi bolup hyzmat edipdir. 1920-nji ýyldan başlap, Horezm Halk Sowet Respublikasynyň çäginde, 1924-nji ýyldan bäri şäher Türkmen welaýatynyň merkezi bolup durýar. 1924-nji ýylyň oktýabr aýyndan başlap, Türkmenistan Sowet Sosialistik Respublikasynyň çäginde, 1925-nji ýyldan bäri sebit merkezi; 1939-63-nji ýyllarda welaýat merkezi, 1970-nji ýyldan bäri welaýat merkezi bolup durýar. 1992-nji ýylda ulanylan rus dilinde TAŞAUZ ady Türkmen dilinde DAŞHOWUZ adyna üýtgedildi. 1999-njy ýylda Prezident Saparmyrat Nyýazowyň teklibi bilen Daşoguz diýlip atlandyryldy.

Şäher transporty jemgyýetçilik awtobuslary, mikroawtobuslar, şäher we hususy taksiler bilen üpjün edilýär. Şäherde Türkmenistanyň iň köne howa menzillerinden biri bar. Sowet döwründe Aşgabat, Moskwa, Ufa, Leningrad, Daşkent, Mineralniýe Wody, Baku we ş.m. Şäherlere köp ekspedisiýa boldy. Aşgabat, Mary,Türkmenabat, Balkanabat we Türkmenbaşy şäherlerine yzygiderli gatnawlar bar. Şäherde şäherara awtobus terminaly bar. 1994-nji ýylda trolleýbus ammaryny gurmak kararyna gelindi, ýöne düşnüksiz sebäplere görä edilmedi. Daşoguz otly bekedi 1996-njy ýylda döredilip, Türkmenistanda we Aral sebitinde iň uly we iň döwrebap hasaplanýar.

== Umumy maglumat ==
Bu welaýat [[Türkmenistan|Türkmenistanyň]] demirgazygynda ýerleşip, demirgazyk-günbatarda, demirgazykda we demirgazyk-gündogarda [[Özbegistan]]yň düzümine girýän (awtonom) [[Garagalpagystan respublikasy]] we [[Horezm welaýaty]] bilen, günortada Türkmenistanyň [[Ahal welaýaty]] bilen, günorta-gündogarda [[Lebap welaýaty]] bilen, günorta-günbatarda bolsa [[Balkan welaýaty]] bilen araçäkleşýär. Meýdany 73.4 müň km<sup>2</sup>. Ilaty: 893.7 müň adam.(1994 maglumaty)

== Tebigaty ==
Demirgazygyny [[Horezm pesligi]], Günortasyny [[Üňüz aňyrsy Garagum]] tutýar. welaýaty, gündogardan günbatardan Amyderýanyň gadymy hanalary bolan Döwdan we Derýalyk kesip geçýär. Bu hanalaryň ugrunda Orungum, Öwezaly, Urpakgum, Ataçagan, Sekizatly, Bäşoý, Garaporsaň, Lawak, Eşegarbat ýaly çägelikler, Garadaşly, [[Gökçäge]] ýaly birnäçe uly bolmadyk [[köl]]ler ýerleşýär.

Pesligiň demirgazygynda palezoý we mezozoý döwürleriniň jynslaryndan düzülen uly bolmadyk Gubadag, Misginata, Ýylangyr belentlikleri ýer tutýar.

Gubadagda mermer we granit, käbir ýerlerde oňat hilli kerpiç we keramiki önümleri taýýarlamakda ulanylýan toýun, Düzgyrda nahar duzunyň çykýan ýerleri bar.

Beýleki welaýatlara garanda has demirgazykda ýerleşensoň Daşoguzda gyş sowugrakdyr. Ýanwar aýy ortaça temperatura -4 we -7 gradusdyr. Käwagtlar -36 derejä ýetýän aýazlar we +44 derejeden geçýän yssy hem bolýar. Tomus yssy hem-de gurak bolýar. Iýul aýynda ortaça temperatura +27-29 gradus, käwagtlar +43-44 gradus hem bolýar. Bu welaýatyň territoriýasy Türkmenistanda ygalyň iň az ýagýan ýeridir, bir ýylda ýagýan ygal mukdary 100 [[millimetr]]e ýetmeýär. 86-98 millimetr bolýar. Welaýatyň klimaty bu ýerde şaly, orta süýümli gowaça we beýleki oba hojalyk önümlerini ýetişdirmäge amatlydyr. Welaýatyň esasy suw çeşmesi [[amyderýa|Amyderýa]]dyr.

== Ilaty ==
Welaýatyň esasy ilaty türkmenler bolup, ol ilatyň 60%-e golaýyny tutýar (1995 maglumaty), özbekler, gazaklar we ruslar hem ýaşaýar. Ilat gürligi ortaça: 1&nbsp;km<sup>2</sup>-de 12.2 adam bolup, ol hemme ýerde birmeňzeş däldir. Ilatyň agramly bölegi oazis böleginde ýerleşýär. Gubadag, Boldumsaz etraplarynda 1&nbsp;km<sup>2</sup> 110-115 adam bolsa-da Üňüz aňyrsyndaky Garagumda bu görkeziji 0,1 adamdyr. Merkeziň welaýaty [[Daşoguz|Daşoguz şäheri]]nde bu görkeziji 139,3 adama barabardyr.(1995 maglumatlary)

== Häkim ==
{| class="wikitable" width="820"
 |-
 |width="20" align="center"|'''No'''
 |width="280"|&nbsp;'''At'''
 |width="120" align="center"|'''Başlan wagty''' 
 |width="120" align="center"|'''Çykan wagty'''
 |width="280"|&nbsp;'''Sebäp'''
 |-
 |align="center"|1
 |&nbsp;[[Sapargeldi Motaýew]]
 |align="center"|26.06.1992
 |align="center"|02.08.1996
 |&nbsp;Işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|2
 |&nbsp;[[Ýagmyr Öwezow]]
 |align="center"|02.08.1996
 |align="center"|1997
 |&nbsp;
 |-
 |align="center"|3
 |&nbsp;[[Ýazgeldi Gündogdyýew]]
 |align="center"|23.07.1997
 |align="center"|11.09.2000
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|4
 |&nbsp;[[Habibylla Durdyýew]]
 |align="center"|11.09.2000
 |align="center"|15.11.2002
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|5
 |&nbsp;[[Işanguly Gulmyradow]]
 |align="center"|15.11.2002
 |align="center"|01.12.2004
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|6
 |&nbsp;[[Kakamyrat Annagylyjow]]
 |align="center"|01.12.2004
 |align="center"|25.01.2006
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|7
 |&nbsp;[[Aganyýaz Akyýew]]
 |align="center"|25.01.2006
 |align="center"|27.11.2006
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|8
 |&nbsp;[[Saparmyrat Aşyrow]]
 |align="center"|27.11.2006
 |align="center"|10.07.2009
 |&nbsp;işde goýberen kemçilikleri
 |-
 |align="center"|9
 |&nbsp;[[Mämmetnyýaz Nurmämmedow]]
 |align="center"|10.07.2009
 |align="center"|08.07.2011
 |&nbsp;başga işe geçmegi
 |-
 |align="center"|10
 |&nbsp;[[Esenmyrat Orazgeldiýew]]
 |align="center"|08.07.2011
 |align="center"|09.07.2015
 |&nbsp;başga işe geçmegi <ref>[https://turkmenportal.com/tm/blog/5868 Türkmenistanyň Prezidenti jogapkärli wezipelerde birnäçe üýtgeşmeleri geçirdi] </ref>
 |-
 |align="center"|11
 |&nbsp;[[Orazmyrat Gurbannazarow]]
 |align="center"|09.07.2015
 |align="center"|12.05.2017
 |&nbsp;başga işe geçmegi <ref>{{Cite web |title=Orazmyrat Gurbannazarov was appointed as acting Vice Premier coordinating financial and economic sector |url=http://www.turkmenistan.gov.tm/_eng/?id=8949 |access-date=2018-05-06 |archive-date=2019-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190402201135/http://www.turkmenistan.gov.tm/_eng/?id=8949 |dead-url=yes }}</ref>
|-
 |align="center"|12
 |&nbsp;[[Mämmet Baýramgulyýew]]
 |align="center"|12.05.2017
 |align="center"|18.06.2019
 |&nbsp;Başga işe geçmegi<ref>[https://tdh.gov.tm/tk/post/18503/turkmenistanyň-prezidenti-sanly-wideoaragatnaşyk-arkaly-iş-maslahatyny-gecirdi Türkmenistanyň Prezidenti sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi] </ref>
 |-
 |align="center"|13
 |&nbsp;[[ Nazarmyrat Geldimyradowiç Nazarmyradow]]
 |align="center"|18.06.2019
 |align="center"|
 |&nbsp;Dowam edýär <ref>[https://tdh.gov.tm/tk/post/18503/turkmenistanyň-prezidenti-sanly-wideoaragatnaşyk-arkaly-iş-maslahatyny-gecirdi Türkmenistanyň Prezidenti sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi] </ref>
 |}

== Düzümi ==
=== [[Şäher]]ler ===
*[[Daşoguz]]

=== [[Etrap]]lar===
* [[S.A.Nyýazow adyndaky etrap|Şawat etraby]]
* [[Görogly etraby]]
*
*
* [[Boldumsaz etraby]]
* [[Akdepe etraby]]
* [[Köneürgenç etraby]]
* [[Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky etrap|S. Türkmenbaşy ad. etrap]]
* [[Ruhubelent etraby]]

{{Türkmenistanyň welaýatlary}}
{{Daşoguz welaýatyndaky etraplar we şäherler}}

==Çeşmeler==

[[Kategoriýa:Türkmenistan]]
[[Kategoriýa:Türkmenistan Welaýatlar]]
[[Kategoriýa:Daşoguz welaýaty]]