Çekişme:Stambul
Stambul Türkiyanyn in uly şaheridır.Stambul Türkiyadaky iş dünyasının we yaşayşyn kalby diyip hasaplanyar.Yurdun in uly porty hem şu yerleşyandır. Bu yerde 12 milyondan gowrak adam yaşayandyr.Wizantiya Garadenizi,Mermere we Ege denizleri biri birine bağlayan ajayyp mowzuklaryn biridir.Rim imperiyasynyn ilkinji konstanty bu imperiyanyn ilkinji paytagty hökmünde vizantiyany saylady.Ol bulvarlar,uly meydanlar we ullakan köşklerden ybarat bolan şaheri höküm etdi.Bu ımperiya hrestian eyyamyndan son 330 yylda taze rım hökmünde yglan edildı we imperiya konstanty adyndan ayrylyp polis ady dakyldy.200 yyldan son,hrestian eyyamynyndan son 537 de imperiyada dübi makam tutulan,mukaddes buthanalar yada bolmasa Ayasofyada iri ulu gurluşyk işi başlanyldy.Bir wagtlar Wizantiyanyn inçejik dag geçelgesinde daga bakyp duran bir buthana gurupdyrlar.Şol döwürde bu buthana dünyanın ın uly binasy diyip tanalypdyr.11 asyrda Kariyıde bolsa halas ediji İsa Hezreti Pygamberin serkowy gurlupdur.Ol özünin kiçijekliği,tasın bir görnişde gurluşy we üytgeşikliği bilen tapawutlanyardy. Bu buthana özüne golay sebitlen arasynda mozaikalary bilen belli we italyan stilinde gurlan ybadathanalan biridir.Hazirki wagtda bu buthana muzey hökmünde hyzmat edyar.Ayasofyada halk oyunlary,turnirler,maşyn yaryşlary we ahmiyetli çarelerin geçirilen yerlerin biri hem bu yerde yerleşyan aylawdyr.Sipina merkezi taryhyn tay bolmajak gözelikleri bılen dolydyr.Müsürlilerin arkasynyn gulup daşynda bir wagtlar depesinde üç yylanyn kellesi bolanmyş,bu bronzaly yylanly sütünü wizans döwüründe bronza bilen gaplanan yalpyldayan sütün diyip atlandyrypdyrlar.Fati soltan Mehmetin organlary 1453 yylynda wizantıya imperiyasyny taşlap Wizantiya imperiyasyny tamamlayar.Osmanly soltanlar Wizantıyalylan gurluşyk depginini dowam etdirip taze paytagty bezap başlapdyrar. I Soltan Ahmetde 1616 yylda gurlan Soltan Ahmet metjıtı Ayasofyanyn garşysynda gurulypdyr.Şeylelikde, adamlaryn iki şanyn sungatlaryny deneşdirmek mümkinçilik bolupdyr.Soltan bu ajayyp metjıtden son halka başgada iri gurluşyk işlerini amala aşyrypdyr. Medreseler,hassahanlar,çeşmeler,ymarathana,öyler,ambarlar we söwda hatarlary(nokatlary).Yevropa tarapyndan tanalyan Topkapı Köşki bir tarapdan maşgala öyi bir tarapdan bolsa hökümet merkizi bolupdur.Ol 1465-1478 yyllar arasynda gurulypdyr ve sonky 4 asyryn içinde son birnaçe gezek durkuny tazelemek işleri geçirilipdir. Bakjalar,pavılyonlar we gök renkli görnüşli otaglary öran owadan we yaşaljak yerlerin biridir.Her yer baha berip bolmajak türk çyzgylary bilen çyzalandyr.Köşkün in tanymal bölegi bolsa ajayyp gök renkınde tolkun şekilinde diwarlan yüzünde yazylan meşgur yazgylary we şekilleridir. Köşkün bu ayratynlygy birnaçe sungat adamlaryn ünsüni çekipdir.
Şeyle hem ahmıyetli söwda merkezi hökmünde tanalyan Stambul,her döwürdede söwda şaheri hasaplanypdyr.4000 dükanlardan ybarat bolan Kapaly Çarşy bazary dünyade in uly bazarlaryn biri bolup,ol kiçijik şahere menzeyandır.Bu yerde Osmanly eyyamynda naharlarda we dabe öwrülen dermanlarda ulanylyan egzotık otlaryn we burçlaryn bazary bardyr. Şaherı bezeyan Süleyman mesjıdı Türkiyanyn in uly imperator mesjıtlerın bırıdır.Osmanly imperiyasynyn in beyik soltany Soltan Süleyman üçin gurlan bu mesıjıt ussat arhıtektura işlerinin biri hasaplanyar. Şeyle hem Stambul gündiz hem gezip görmage yerleri bilen dolydyr.Gadym döwürlerının izniki görmek üçin Mermere denzinin günortasyna gidip bilersiniz.Bu gün bolsa iznik oba hojalyk bilen tanalyandyr we romantik ve köklü taryha eyedir. Bu günlerde hem ayak üstünde bolan güyçli suwlary bılen gadymy nekia syyasy, medeniyet ve söwda ugurlary boyunça ginden tanalyan ahmiyetli şaherlerin biridir.Hrestianlygyn ilkinji eyyamlarynda serkow barde oran ahmiyetli yerlerin biri hasaplanypdyr ve bu yerlerde wajyp gepleşiklerdir,yygnaklar geçirilipdir.Din adamlary 325-njı yyllarynda Ayasofyada bırınjı geneşmeler geçiripdırler,olar Nikiye eyelenmesinı ara alyp maslahatlaşypdyrlar. İznikden günorta garşy gysga bir gezelençden son,özünün ululygy ve ösüşi bilen tapawutlanyan şaherlerin biride Borsou gıtmek bolar.Osmanly Soltanlary 1326-njy yyllarynda yokary depginde ösyan imperiyasynyn wagtynda Bursa kone şaher durkuna eye bolupdyr we osmanlar barde halka hyzmat etjek bınaçe bınalar gurupdyrlar.Şolaryn bırı hem Borsouda yerleşyan osmanly metjıdır. Ol 1396 yylda gurulyp we bu güne çenli halka hyzmat edyan in köne osmanly metjıtlerın bırı hasaplanyar.100 yyldan son bolsa taze yaşyl metjıdı guruldy we bu metjıt özünin arhıtektura gurluşy bilen tapawutlanyar,yagny ol döwrebap gurluşyklaryn hataryndadyr.Onun daşynda gurlan tabyt,medrese we ymarathanalary(hayyr sahabat üçin yer) görenınde osmanly döwürin metjıtlerını yadyna salyar. Bursa gadym döwürlerden bari Anadoluda yüpek söwdasynyn merkezi bolupdur.Yüpek söwda-satygy 1451-njı yyllarda Kozahanda geçirilipdir.Son derejededakı yüpek yüplügi boyalandan son parlank renklı şal,bluza,şarf we beyleki önümler öndürülyar.Yüpekli önümlerin içinde,belkide in owadany hasaplanyan türk halysydyr.Ol yüpeğın we yünün garyşygynda dokalyar. Bursanyn şaher günbatarynda yerleşyan şypahanasyna gıtmek bolar.Munyn hammamlaryna isleg bildiryan (lubıtel) rumynlardan sonra osmanlylar barde özleri boyunça bezeg işlerini geçirip goşmaça işler amala aşyrypdyrlar.Birnaçe sagatdan son Ege Denızı, Orta Denızı,Garadenizi we Mermere denizi bir birine bağlayan taryhy Çannakale yetip bararys.Birinji Jahan Urşunda Miston Çoçel Stambuly ele geçirmek we Russıya uzayan deniz yollaryny tazeden açmak üçin,Çanakaleni söweşip geçmek maksady bilen bu yere öz yaragly güyçlerini yollapdyr(hüjüm edipdır),emma muna Sağlam Tütdilenci garşy çykyp bilipdir,yöne iki tarapdan hem birnaçe adamlar aradan çykypdylar. Çanakalenin günortasynda yerleşyan gadymy turba şaheri bardyr.Şahyr Homeros owadan gözel bolan Helen şa ayalynyn Troyaly şazada tarapyndan alyp gaçylmasy sebapli bularyn arasynda uruşyn dörandiğini we onun 10 yyla uzandygyny bellap geçyar.Şeyle hem olan yene bir maksady bolsa Çanakalen hökümdarlygyna eye bolmak bolupdyr.Sebaplere garamazdan troyalylar bu uruşda yenilipdirler.Olar bir duzaga düşüp aldanypdyrlar.Olar ... getiren apet ullakan atyn içinde gizlenip,gijan bır wagty troyalylara garşy hüjüm edipdirler.Şeylelikde Troya yykylypdyr.
Start a discussion about Stambul
Talk pages are where people discuss how to make content on Wikipediýa the best that it can be. You can use this page to start a discussion with others about how to improve Stambul.
