Beýni ýarym şarlary: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Content deleted Content added
Sahypa döretdi, mazmuny: '== Gurluşy == Adam beýnisiniň esasy bölegini öndäki beýniniň yarym şarlary emele getirýärler. Olar beýniniň beýleki bölümleriniň hemmesinin üstüne a...'
Bellik: Wizual düzetme Mobil düzetme Mobil web-düzetme Giňişleýin ykjam redaktirleme
 
Gysgaça mazmuny ýok
Bellik: Wizual düzetme Mobil düzetme Mobil web-düzetme Giňişleýin ykjam redaktirleme
Setir 5: Setir 5:


== Ähmiýeti ==
== Ähmiýeti ==
Uly ýarym şar laryň gabygynyň işi örän cylşyrymlydyr we köpdürlüdir. Haýwanlarda geçirilen tejribeler we näsag adamlarda geçirilen gözegçilikler gabygyň işlerinin käbirlerini takyk lamaga kömek etdi. Beýni gabygynyň ýeňse ülşünde görüş zolagy ýerleşyär. Ol görüş habarlaryny kabul etmegi we görüş şekillerini kemala getirmegi ýerine ýetirýär. Görüş gyjyndyryjylaryny tapawutlandyrmak diñe gabygyň şol

07:37, 28 dekabr 2020 senesindäki wersiýa

Gurluşy

Adam beýnisiniň esasy bölegini öndäki beýniniň yarym şarlary emele getirýärler. Olar beýniniň beýleki bölümleriniň hemmesinin üstüne abanyp durýar. Bu beýniniň agramy ortaça 1350-1400 g-a ýetýär. Ýarym şarlaryň üsti çal madda bilen örtülen, ol yarym şarlaryn gabygyny düzýär. Yarym şarlaryn gabygy köp sanly gasynlary, joýajyklary we egrem-bugramlyklary emele getirýär. Gasyn-gasynly gurluş gabygyň üstüni giñeldýär, ol 2000-2500 sm2 ýetýär. Yarym şarlaryn gabygynyň galyňlygy ortaça 2-3 mm-e dendir. Onda, takmynan, 14 mlrd nerw öyjükleri bar. Olar görnüşleri we ýerine ýetirýän işleri boýunça köpdürlüdirler. Gabygyň aşagynda ak madda ýerleşyär. Ol nerw öyjüklerinin köpsanly uzyn ösüntgilerinden emele gelendir. Bu ösüntgilerin süýümleri ýarym şarlary kelle beýnisiniň sütüni we beýnijigi bilen hem-de onurga ýiligi bilen baglanyşdyrýar. Şeýlelikde, ol süýümler geçirijilik işini yerine yetirýärler. Ýarym şarlaryň özlerini bolsa bir-biri bilen aýratyn süyümler birleşdirýär. Olar ýarym şarlaryn arasynda ýaý şekilli germew emele getirýärler.

Ýarym şarlaryň her biriniň üsti çuň joýajyklar bilen bir näce böleklere bölü nendir. Bular ýarym şarlaryň mañlaý, de- pe, çekge we ýeňse bölekleridir (124-nji surat). Has çunragy maňlaý we depe ülüş. lerini bölýän merkezi we çekge ülşüni çäklendirýän gapdal joýajyklarydyr.

Ähmiýeti

Uly ýarym şar laryň gabygynyň işi örän cylşyrymlydyr we köpdürlüdir. Haýwanlarda geçirilen tejribeler we näsag adamlarda geçirilen gözegçilikler gabygyň işlerinin käbirlerini takyk lamaga kömek etdi. Beýni gabygynyň ýeňse ülşünde görüş zolagy ýerleşyär. Ol görüş habarlaryny kabul etmegi we görüş şekillerini kemala getirmegi ýerine ýetirýär. Görüş gyjyndyryjylaryny tapawutlandyrmak diñe gabygyň şol