Dunaý: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut
uj Bot: Migrating 126 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1653 (translate me) |
using AWB |
||
Setir 9: | Setir 9: | ||
|align=center colspan=2 style="padding: 0 0 0 0; background: #FFFFFF"|[[Faýl:Donau-Karte.png|250px]] |
|align=center colspan=2 style="padding: 0 0 0 0; background: #FFFFFF"|[[Faýl:Donau-Karte.png|250px]] |
||
|- |
|- |
||
|| Uzynlygy|| align=center style="background: #f7f8ff"| 2860 |
|| Uzynlygy|| align=center style="background: #f7f8ff"| 2860 km |
||
|- |
|- |
||
|| Basseýni || align=center style="background: #f7f8ff"| 817 000 |
|| Basseýni || align=center style="background: #f7f8ff"| 817 000 km<sup>2</sup> |
||
|- |
|- |
||
|| Gada notece || align=center style="background: #f7f8ff"| 200 |
|| Gada notece || align=center style="background: #f7f8ff"| 200 km<sup>3</sup> |
||
|- |
|- |
||
|| Gözbaşy || align=center style="background: #f7f8ff"| [[Schwarzwald]] |
|| Gözbaşy || align=center style="background: #f7f8ff"| [[Schwarzwald]] |
||
Setir 23: | Setir 23: | ||
[[Faýl:Parliament Budapest Hungary.jpg|thumb|250 px|[[Budapeşt]]de Dunaý derýasy]] |
[[Faýl:Parliament Budapest Hungary.jpg|thumb|250 px|[[Budapeşt]]de Dunaý derýasy]] |
||
'''Dunaý derýasy''' (Irki ''Danuvius'' sözünden nemesçe: Donau, [[Kelt dilleri|keltçe]]: ''*dānu'', manysy "akmak", [[Slowak dili|slowakça]] we [[Polýak dili|polýakça]] ''Dunaj'', [[Wengr dili|wengrçe]] ''Duna'', [[Rumyn dili|rumynça]] ''Dunărea'', Frakiýa/Dakiýa dilindäki “Donaris/Donare” sözünden, [[ |
'''Dunaý derýasy''' (Irki ''Danuvius'' sözünden nemesçe: Donau, [[Kelt dilleri|keltçe]]: ''*dānu'', manysy "akmak", [[Slowak dili|slowakça]] we [[Polýak dili|polýakça]] ''Dunaj'', [[Wengr dili|wengrçe]] ''Duna'', [[Rumyn dili|rumynça]] ''Dunărea'', Frakiýa/Dakiýa dilindäki “Donaris/Donare” sözünden, [[gadymy skandinaw dili]]nde ''Duná'', [[Türk dili|türkçe]] ''Tuna'', [[gadymy grek dili]]nde ''Istros'', [[Slowen dili|slowençe]] ''Donava'', [[Horwat dili|horwatça]] ''Dunav'', [[Serb dili|serbçe]] ''Дунав/Dunav'', [[Bolgar dili|bolgarça]] ''Дунав'', [[Ukrain dili|ukrainçe]] ''Дунай'') [[Ýewropa Bileleşigi]]niň iň uzyn, [[Ýewropa]]nyň bolsa [[Wolga]] derýasyndan soň ikinji iň uzyn derýasydyr. |
||
Ol [[Germaniýa |
Ol [[Germaniýa]]nyň [[Schwarzwald]] tokaýlygyndan gözbaş alyp gaýdaýan kiçi [[Brigach]] we [[Breg derýasy|Breg]] derýalarynyň adybir [[Donaueschingen]] nemes şäherinde goşulmagy bilen Dunaý derýasy diýlip atlandyrylýar. Dunaý derýasy gündogara tarap 2550 km (1771 mil) çemesi akyp, birnäçe orta we merkezi ýewropa paýtagtlarynyň içinden geçýär we [[Rumyniýa]] bilen [[Ukraina]]da ýerleşýän [[Dunaý deltasy]]nyň üsti bilen [[Gara deňiz|Gara deňze]] baryp guýýar. |
||
Taryhda [[Rim imperiýasy |
Taryhda [[Rim imperiýasy]]nyň gadymky sepgidi hökmünde tanalýan bu derýa on sany ýurduň içinden akyp geçýär – ýa-da olaryň serhediniň bir bölegini düzýär: [[Germaniýa]] (7.5%), [[Awstriýa]] (10.3%), [[Slowakiýa]] (5.8%), [[Wengriýa]] (11.7%), [[Horwatiýa]] (4.5%), [[Serbiýa]] (10.3%), [[Rumyniýa]] (28.9%), [[Bolgariýa]] (5.2%), [[Moldowa]] (1.7%), we [[Ukraina]] (3.8%). Mundan hem başga onuň [[basseýn]]i ýene dokuz sany ýurdy öz içine alýar: [[Italiýa]] (0.15%), [[Polşa]] (0.09%), [[Şweýsariýa]] (0.32%), [[Çehiýa]] (2.6%), [[Sloweniýa]] (2.2%), [[Bosniýa we Gersegowina]] (4.8%), [[Montenegro]], [[Makedoniýa respublikasy]] we [[Albaniýa]] (0.03%). |
||
== Ady == |
== Ady == |
||
Setir 64: | Setir 64: | ||
* [[Ukraina]] |
* [[Ukraina]] |
||
* [[Moldowa]] |
* [[Moldowa]] |
||
{| align=left border=1 cellspacing="0" cellpadding="2" |
{| align=left border=1 cellspacing="0" cellpadding="2" |
||
Setir 178: | Setir 176: | ||
|} |
|} |
||
{{clear}} |
|||
<br style="clear:both;" /> |
|||
[[Faýl:IJzeren Poort 2.jpg|thumb|300px|right| [[Đerdap]], Serbia]] |
[[Faýl:IJzeren Poort 2.jpg|thumb|300px|right| [[Đerdap]], Serbia]] |
||
[[Faýl:Ulm2-midsize.jpg|thumb|200px|Dunaý derýasy Ulmda]] |
[[Faýl:Ulm2-midsize.jpg|thumb|200px|Dunaý derýasy Ulmda]] |
||
[[Faýl:Vena 06.jpg|thumb|200px|Dunaý derýasy [[Wena]]da]] |
[[Faýl:Vena 06.jpg|thumb|200px|Dunaý derýasy [[Wena]]da]] |
15:13, 2 dekabr 2016 senesindäki wersiýa
| ||||
---|---|---|---|---|
Uzynlygy | 2860 km | |||
Basseýni | 817 000 km2 | |||
Gada notece | 200 km3 | |||
Gözbaşy | Schwarzwald | |||
Aýagy | Gara deňiz | |||
Ýurtlar | Germaniýa, Awstriýa, Slowakiýa, Wengriýa, Horwatiýa, Serbiýa, Bolgariýa, Rumyniýa, Moldowa, Ukraina |
Dunaý derýasy (Irki Danuvius sözünden nemesçe: Donau, keltçe: *dānu, manysy "akmak", slowakça we polýakça Dunaj, wengrçe Duna, rumynça Dunărea, Frakiýa/Dakiýa dilindäki “Donaris/Donare” sözünden, gadymy skandinaw dilinde Duná, türkçe Tuna, gadymy grek dilinde Istros, slowençe Donava, horwatça Dunav, serbçe Дунав/Dunav, bolgarça Дунав, ukrainçe Дунай) Ýewropa Bileleşiginiň iň uzyn, Ýewropanyň bolsa Wolga derýasyndan soň ikinji iň uzyn derýasydyr.
Ol Germaniýanyň Schwarzwald tokaýlygyndan gözbaş alyp gaýdaýan kiçi Brigach we Breg derýalarynyň adybir Donaueschingen nemes şäherinde goşulmagy bilen Dunaý derýasy diýlip atlandyrylýar. Dunaý derýasy gündogara tarap 2550 km (1771 mil) çemesi akyp, birnäçe orta we merkezi ýewropa paýtagtlarynyň içinden geçýär we Rumyniýa bilen Ukrainada ýerleşýän Dunaý deltasynyň üsti bilen Gara deňze baryp guýýar.
Taryhda Rim imperiýasynyň gadymky sepgidi hökmünde tanalýan bu derýa on sany ýurduň içinden akyp geçýär – ýa-da olaryň serhediniň bir bölegini düzýär: Germaniýa (7.5%), Awstriýa (10.3%), Slowakiýa (5.8%), Wengriýa (11.7%), Horwatiýa (4.5%), Serbiýa (10.3%), Rumyniýa (28.9%), Bolgariýa (5.2%), Moldowa (1.7%), we Ukraina (3.8%). Mundan hem başga onuň basseýni ýene dokuz sany ýurdy öz içine alýar: Italiýa (0.15%), Polşa (0.09%), Şweýsariýa (0.32%), Çehiýa (2.6%), Sloweniýa (2.2%), Bosniýa we Gersegowina (4.8%), Montenegro, Makedoniýa respublikasy we Albaniýa (0.03%).
Ady
Dunaý derýasy dürli dillerde dürlüçe atlandyrylýar:
- Iňlisçe: Danube
- Bolgarça: Дунав (Dunav)
- Çehçe, polýakça we slowakça: Dunaj
- Nemesçe: Donau
- Wengrçe: Duna
- Slowençe: Donava
- Horwatça: Dunav
- Serbçe: Dunav/Дунав
- Rumynça: Dunăre, Dunărea
- Rusça we ukrainçe: Дунáй (Dunay)
- Latynça: Danubius, Danuvius, Ister
- Gadymy grekçe: Istros
- Türkçe: Tuna
Dunaý derýasy aşakdaky ýurtlardan we dört sany paýtagt şäherden akyp geçýär. Şeýle hormat dünýä boýunça diňe Dunaý derýasyna degişlidir:
Ady | Dunaýa guýýan ýeri, kenary | Dunaýyň aýagyna çenli bolan daşlygy, km | Akyp geçýän ýurtlary (gözbaşdan başlap) | Uzynlygy, km |
---|---|---|---|---|
Iller | sag | ~ | Germaniýa | 163 |
Lech | sag | ~ | Awstriýa, Germaniýa | 285 |
Isar | sag | 2281,7 | Germaniýa | 263 |
Inn | sag | 2225,2 | Şweýsariýa, Awstriýa, Germaniýa | 525 |
Enns | sag | 2111,8 | Awstriýa | 255 |
Morava | çep | 1880,3 | Çehiýa, Slowakiýa, Awstriýa | 380 |
Rába | sag | 1794,0 | Awstriýa, Wengriýa | 398 |
Váh | çep | 1765,8 | Slowakiýa | 402 |
Hron | çep | 1716,0 | Slowakiýa | 289 |
Ipel | çep | 1708,2 | Slowakiýa, Wengriýa | 233 |
Dráva | sag | 1382,5 | Italiýa, Awstriýa, Sloweniýa, Wengriýa, Horwatiýa | 720 |
Tisza | çep | 1214,5 | Rumyniýa, Ukraina, Slowakiýa, Wengriýa, Serbiýa | 966 |
Sava | sag | 1170 | Sloweniýa, Horwatiýa, Bosniýa we Gersegowina, Serbiýa | 940 |
Velika Morava | sag | 1104,5 | Serbiýa | 563 |
Iskar | sag | 637,3 | Bolgariýa | 368 |
Siret | çep | 155,2 | Rumyniýa | 726 |
Prut | çep | 134 | Ukraina, Moldowa, Rumyniýa | 950 |