Afrika: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

Çykgytlary düzet
Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Browse history interactively
← Ozalky wersiýa bilen aratapawutIndiki wersiýa bilen aratapawut →
Content deleted Content added
WizualWikitekst
Gysgaça mazmuny ýok
Gysgaça mazmuny ýok
Setir 5: Setir 5:
Afrika ilatynyň sany sany boýunça dünýä ilatynyň 10/1 bölegini tutýar. Territoriýasy 30,3 mln km2. Gury ýeriň 5/1% tutýar. Afrika Ýewropadan 14 km Gibraltar bogazy arkaly bölünýär. 1859-60 ýyllarda Suls kanaly gurulmazdan öň Aziýa bilen gury ýer arkaly birleşýärdi. Afrikanyň çägi Tunisden GAR-a çenli 8000 km, Senegoldan Somala çenli 7,5 müň km uzalyp gidýär. Afrikanyň esasy çägi ekwatorial giňişlikde ýerleşip, gün şöhlesiniň iň köp düşýän yssy klimatly ýeridir. Çäginiň birnäçe bölegi ekwatordan uzakda ýerleşip, gurak klimatly ýerdir. Onuň demirgazygynda 8 mln km2 çägi tutýan Sahara çöli ýerleşýär. Afrikanyň çäginiň 5/1 böegi daglyk ýerdir. Afrika şertli günbatar, gündogar, günorta, demirgazyk, merkezi we ekwatorial diýip bölünýär. Madakaskar adasy aýry aýdylýar. Afrikanyň ilaty soňky wagt çalt köpelip başlady. Öň haýal ösýärdi. Meselem: b.e.sepgidinde Afrikanyň ilaty bary-ýogy 16 mln adamdy.
Afrika ilatynyň sany sany boýunça dünýä ilatynyň 10/1 bölegini tutýar. Territoriýasy 30,3 mln km2. Gury ýeriň 5/1% tutýar. Afrika Ýewropadan 14 km Gibraltar bogazy arkaly bölünýär. 1859-60 ýyllarda Suls kanaly gurulmazdan öň Aziýa bilen gury ýer arkaly birleşýärdi. Afrikanyň çägi Tunisden GAR-a çenli 8000 km, Senegoldan Somala çenli 7,5 müň km uzalyp gidýär. Afrikanyň esasy çägi ekwatorial giňişlikde ýerleşip, gün şöhlesiniň iň köp düşýän yssy klimatly ýeridir. Çäginiň birnäçe bölegi ekwatordan uzakda ýerleşip, gurak klimatly ýerdir. Onuň demirgazygynda 8 mln km2 çägi tutýan Sahara çöli ýerleşýär. Afrikanyň çäginiň 5/1 böegi daglyk ýerdir. Afrika şertli günbatar, gündogar, günorta, demirgazyk, merkezi we ekwatorial diýip bölünýär. Madakaskar adasy aýry aýdylýar. Afrikanyň ilaty soňky wagt çalt köpelip başlady. Öň haýal ösýärdi. Meselem: b.e.sepgidinde Afrikanyň ilaty bary-ýogy 16 mln adamdy.


{| border = 1px class="wikitable sortable" style="font-size: 90%;" width="100%"
# [[Alžir]]
! Ady !! Baýdak !! Рaýtagt !! Meydan !! Dil !! Ilaty !! Pul !! Karta
# [[Angola]]
|-
# [[Benin]]
|| 1. [[Aljir]] ||[[Dosye:Flag of Algeria.svg|75px]] ||[[Aljir]] || 2,381,740 || [[Arab dili]] || 33,769,669 || Aljir Dinary || [[Dosye:LocationAlgeria.svg|150px]]
# [[Botswana]]
|-
# [[Burkina-Faso]]
|| 2. [[Angola]] ||[[Dosye:Flag of Angola.svg|75px]] ||[[Luanda]] || 1,246,700 || [[Portugal dili]] || 15,941,000 || Kuanza || [[Dosye:LocationAngola.svg|150px]]
# [[Burundi]]
|-
# [[Çad]]
|| 3. [[Günbatar Sahara]] ||[[Dosye:Flag of Western Sahara.svg|75px]] ||[[Layun]] || 266,000 || [[Arab dili]]<br /> [[İspan dili]]|| 382,617 || Marokko Dirhemi || [[Dosye:LocationWesternSahara.svg|150px]]
# [[Efiopiýa]]
|-
# [[Ekwatorial Gwineýa]]
|| 4. [[Benin]] ||[[Dosye:Flag of Benin.svg|75px]] ||[[Porto Novo]] || 112,622 || [[Fransuz dili]] || 8,439,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationBenin.svg|150px]]
# [[Eritreýa]]
|-
# [[Gabon]]
|| 5. [[Botsvana]] ||[[Dosye:Flag of Botswana.svg|75px]] ||[[Gaborone]] || 581,726 || [[İňlis dili]]<br />[[Setswana dili]] || 1,639,833 || Pula || [[Dosye:LocationBotswana.svg|150px]]
# [[Gambiýa]]
|-
# [[Gana]]
|| 6. [[Burkina Faso]] ||[[Dosye:Flag of Burkina Faso.svg|75px]] ||[[Ouagadougou]] || 274,000 || [[Fransuz dili]] || 13,228,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationBurkinaFaso.svg|150px]]
# [[Günorta Afrika Respublikasy]]
|-
# [[Günorta Sudan]]
|| 7. [[Burundi]] ||[[Dosye:Flag of Burundi.svg|75px]] ||[[Bujumbura]] || 27,830 || [[Fransuz dili]]<br /> [[Kirundi dili]]<br /> [[Swahili dili]] || 6.054.714 || Burundi Franky || [[Dosye:LocationBurundi.svg|150px]]
# [[Gwineýa]]
|-
# [[Gwineýa-Bisau]]
|| 8. [[Seuta]] ||[[Dosye:Flag Ceuta.svg|75px]] ||[[Seuta]] || 28 || [[İspan dili]] || 78,320 || Ewro ||[[Dosye:Localización Ceuta.png|90px]]
# [[Jibuti]]
|-
# [[Kabo-Werde]]
|| 9. [[Jibuti]] ||[[Dosye:Flag of Djibouti.svg|75px]] ||[[Jibuti]] || 23,200 || [[Arab dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 496,374 || Frank || [[Dosye:LocationDjibouti.svg|150px]]
# [[Kamerun]]
|-
# [[Keniýa]]
|| 10. [[Çad]] ||[[Dosye:Flag of Chad.svg|75px]] ||[[N'Djamena]] || 1,284,000 || [[Fransuz dili]]<br /> [[Arab dili]] || 10,780,600 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationChad.svg|150px]]
# [[Komor Adalary|Komorlar]]
|-
# [[Kongo Demokratik Respublikasy]]
|| 11. [[Müsür]] ||[[Dosye:Flag of Egypt.svg|75px]] ||[[Kaýyr]] || 1,001,449 || [[Arab dili]] || 76,000,000 || Egipet Poundy ||[[Dosye:LocationEgypt.svg|150px]]
# [[Kongo Respublikasy]]
|-
# [[Kot-d’Iwuar]]
|| 12. [[Ekvatorial Gvineya]] ||[[Dosye:Flag of Equatorial Guinea.svg|75px]] ||[[Malabo]] || 28,051 || [[Franțuz dili]]<br /> [[İspan dili]]<br />[[Portugal dili]] || 504,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationEquatorialGuinea.svg|150px]]
# [[Lesoto]]
|-
# [[Liberiýa]]
|| 13. [[Eritreýa]] ||[[Dosye:Flag of Eritrea.svg|75px]] ||[[Asmara]] || 117,600 || [[Arab dili]]<br /> [[Tigrinya dili]] || 4,401,000 || Nakfa ||[[Dosye:LocationEritrea.svg|150px]]
# [[Liwiýa]]
|-
# [[Mawrikiý]]
|| 14. [[Efiopiýa]] ||[[Dosye:Flag of Ethiopia.svg|75px]] ||[[Addis Ababa]] || 1,104,300 || [[Amhar dili]] || 84,500,000 || Birr ||[[Dosye:LocationEthiopia.svg|150px]]
# [[Mawritaniýa]]
|-
# [[Madagaskar]]
|| 15. [[Kot-d’Iwuar]] ||[[Dosye:Flag of Cote d'Ivoire.svg|75px]] ||[[Abidjan]]<br /> [[Yamoussoukro]]|| 322,460 || [[Fransuz dili]] || 17,654,843 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationCotedIvoire.svg|150px]]
# [[Malawi]]
|-
# [[Mali]]
|| 16. [[Gabon]] ||[[Dosye:Flag of Gabon.svg|75px]] ||[[Libreville]] || 267,668 || [[Fransuz dili]] || 1,384,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationGabon.svg|150px]]
# [[Marokko]]
|-
# [[Merkezi Afrika Respublikasy]]
|| 17. [[Gambiýa]] ||[[Dosye:Flag of The Gambia.svg|75px]] ||[[Banjul]] || 10,380 || [[İñliz dili]] || 1,700,000 || Dalasi ||[[Dosye:LocationGambia.svg|150px]]
# [[Mozambik]]
|-
# [[Müsür]]
|| 18. [[Gana]] ||[[Dosye:Flag of Ghana.svg|75px]] ||[[Accra]] || 238,535 || [[İñliz dili]] || 23,000,000 || Gana jedi ||[[Dosye:LocationGhana.svg|150px]]
# [[Namibiýa]]
|-
# [[Niger]]
|| 19. [[Gvineýa]] ||[[Dosye:Flag of Guinea.svg|75px]] ||[[Conakry]] || 245,857 || [[Fransuz dili]] || 10,211,437 || Gvineya Franky ||[[Dosye:LocationGuinea.svg|150px]]
# [[Nigeriýa]]
|-
# [[Ruanda]]
|| 20. [[Gvineýa Bissau]] ||[[Dosye:Flag of Guinea-Bissau.svg|75px]] ||[[Bissau]] || 36,544 || [[Portugal dili]] || 1,586,000 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationGuineaBissau.svg|150px]]
# [[San-Tome we Prinsipi]]
|-
# [[Swazilend]]
|| 21. [[Lesoto]] ||[[Dosye:Flag of Lesotho.svg|75px]] ||[[Maseru]] || 30,355 || [[İñlis dili]] || 1,795,000 || Loti ||[[Dosye:LocationLesotho.svg|150px]]
# [[Seýşel Adalary|Seýşeller]]
|-
# [[Senegal]]
|| 22. [[Liberiýa]] ||[[Dosye:Flag of Liberia.svg|75px]] ||[[Monrovia]] || 111,369 || [[İñlis dili]] || 3,489,072 || Liberiya Dollary ||[[Dosye:LocationLiberia.svg|150px]]
# [[Somali]]
|-
# [[Sudan]]
|| 23. [[Liviýa]] ||[[Dosye:Flag of Libya.svg|75px]] ||[[Tripoli]] || 1,759,540 || [[Arab dili]] || 6,173,579 || Libya Dinary ||[[Dosye:LocationLibya.svg|150px]]
# [[Sýerra-Leone]]
|-
# [[Tanzaniýa]]
|| 24. [[Kabo Verde]] ||[[Dosye:Flag of Cape Verde.svg|75px]] ||[[Praia]] || 4,033 || [[Kabo Verde kreoly]]<br /> [[Portugal dili]] || 420,979 || Kabo Verde escudo || [[Dosye:LocationCapeVerde.svg|150px]]
# [[Togo]]
|-
# [[Tunis]]
|| 25. [[Kamerun]] ||[[Dosye:Flag of Cameroon.svg|75px]] ||[[Yaoundé]] || 475,442 || [[Fransuz dili]]<br /> [[İngiliz dili]] || 17,795,000 || CFA Frankı ||[[Dosye:LocationCameroon.svg|150px]]
# [[Uganda]]
|-
# [[Zambiýa]]
|| 26. [[Kanariya adalary]] ||[[Dosye:Flag of the Canary Islands.svg|75px]] ||[[Las Palmas de Gran Canaria]]<br /> [[Santa Cruz de Tenerife]] || 7,447 || [[İspan dili]] || 1,995,833 || Euro || [[Dosye:LocationCanaries.PNG|150px]]
# [[Zimbabwe]]
|-

|| 27. [[Keniýa]] ||[[Dosye:Flag of Kenya.svg|75px]] ||[[Nairobi]] || 582,647 || [[Swahili dili]]<br /> [[İñlis dili]] || 37,953,840 || Keniya şilini ||[[Dosye:LocationKenya.svg|150px]]
|-
|| 28. [[Komorlar]] ||[[Dosye:Flag of the Comoros.svg|75px]] ||[[Moroni]] || 2,235 || [[Arab dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 798,000 || Komor Franky || [[Dosye:LocationComoros.svg|150px]]
|-
|| 29. [[Kongo Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Republic of the Congo.svg|75px]] ||[[Brazzaville]] || 342,000 || [[Hausa dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 3,999,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationRCongo.PNG|150px]]
|-
|| 30. [[Kongo Demokratik Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|75px]] ||[[Kinşasa]] || 2,344,858 || [[Fransuz dili]] || 63,655,000 || Kongo Franky || [[Dosye:LocationDRCongo.svg|150px]]
|-
|| 31. [[Madagaskar]] ||[[Dosye:Flag of Madagascar.svg|75px]] ||[[Antananarivo]] || 587,041 || [[Malagasi dili]]<br />[[İspan dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 20,042,551 || Madagaskar Ariarisi ||[[Dosye:LocationMadagascar.svg|150px]]
|-
|| 32. [[Madeira adalary]] ||[[Dosye:Flag of Madeira.svg|75px]] ||[[Funçal]] || 828 || [[Portugal dili]] || 245,806 || Ewro ||[[Dosye:LocationMadeira.png|150px]]
|-
|| 33. [[Malavi]] ||[[Dosye:Flag of Malawi.svg|75px]] ||[[Lilongwe]] || 118,484 || [[Chiçewa dili]]<br /> [[İñlis dili]] || 12,884,000 || Kwaça ||[[Dosye:LocationMalawi.svg|150px]]
|-
|| 34. [[Mali]] ||[[Dosye:Flag of Mali.svg|75px]] ||[[Bamako]] || 1,240,192 || [[Fransuz dili]] || 11,995,402 || Frank ||[[Dosye:LocationMali.svg|150px]]
|-
|| 35. [[Marokko]] ||[[Dosye:Flag of Morocco.svg|75px]] ||[[Rabat]] || 446,550 || [[Arab dili]] || 33,757,175 || Marokko Dirhemi ||[[Dosye:LocationMorocco.svg|150px]]
|-
|| 36. [[Mavrikiý]] ||[[Dosye:Flag of Mauritius.svg|75px]] ||[[Port Louis]] || 2,040 || [[Marathi]]<br /> [[İñlis dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 1,264,866 || Mavrikiý Rupiýasy ||[[Dosye:LocationMauritius.png|150px]]
|-
|| 37. [[Mavritaniýa]] ||[[Dosye:Flag of Mauritania.svg|75px]] ||[[Nouakchott]] || 1,030,700 || [[Arab dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 3,069,000 || Ougiýa ||[[Dosye:LocationMauritania.svg|150px]]
|-
|| 38. [[Maýotte]] ||[[Dosye:Flag of Mayotte (local).svg|75px]] ||[[Mamoudzou]] || 374 || [[Fransuz dili]] || 186,452 || Ýewro ||[[Dosye:LocationMayotte.png|150px]]
|-
|| 39. [[Melilýa]] ||[[Dosye:Flag Melilla.svg|75px]] ||[[Melilýa]] || 20 || [[İspan dili]] || 66,000 || Ewro ||[[Dosye:Melilla, Spain location.png|80px]]
|-
|| 40. [[Merkezi Afrika Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of the Central African Republic.svg|75px]] ||[[Bangui]] || 622,984 || [[Sango dili]]<br /> [[Fransuz dili]] || 4,216,666 || CFA Franky ||[[Dosye:LocationCentralAfricanRepublic.svg|150px]]
|-
|| 41. [[Mozambik]] ||[[Dosye:Flag of Mozambique.svg|75px]] ||[[Maputo]] || 801,590 || [[Portugal dili]]<br /> || 21,397,000 || Mozambik Metikali || [[Dosye:LocationMozambique.svg|150px]]
|-
|| 42. [[Namibiýa]] ||[[Dosye:Flag of Namibia.svg|75px]] ||[[Windhoek]] || 825,418 || [[Portugal dili]] || 2,088,669 || Namibiýa dollary || [[Dosye:LocationNamibia.svg|150px]]
|-
|| 43. [[Niger]] ||[[Dosye:Flag of Niger.svg|75px]] ||[[Niamey]] || 1,267,000 || [[Hausa dili]]<br />[[Franțuz dili]] || 13,272,679 || CFA Franky || [[Dosye:LocationNiger.svg|150px]]
|-
|| 44. [[Nigeriýa]] ||[[Dosye:Flag of Nigeria.svg|75px]] ||[[Abuja]] || 923,768 || [[Hausa dili]]<br />[[İngiliz dili]] || 148,000,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationNigeria.svg|150px]]
|-
|| 45. [[Réunion]] || ||[[Sent-Denis]] || 2,512 || [[Fransuz dili]] || 802,000 || Ýewro || [[Dosye:Réunion-Pos.png|90px]]
|-
|| 46. [[Ruanda]] ||[[Dosye:Flag of Rwanda.svg|75px]] ||[[Kigali]] || 26,798 || [[Kinyarwanda dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 10,186,063 || Ruanda Franky || [[Dosye:LocationRwanda.svg|150px]]
|-
|| 47. [[Sent Helena]] ||[[Dosye:Flag of Saint Helena.svg|75px]] ||[[Jamestown]] || 410 || [[İñlis dili]] || 4,255 || Sent Helena Paundu || [[Dosye:LocationSaintHelena.png|150px]]
|-
|| 48. [[San Tome hem Prinsipi]] ||[[Dosye:Flag of Sao Tome and Principe.svg|75px]] ||[[San Tome]] || 964 || [[Portugal dili]] || 157,000 || Dobra || [[Dosye:LocationSaoTomeAndPrincipe.png|150px]]
|-
|| 49. [[Senegal]] ||[[Dosye:Flag of Senegal.svg|75px]] ||[[Dakar]] || 196,723 || [[Fransuz dili]] || 12,853,259 || CFA Franky || [[Dosye:LocationSenegal.svg|150px]]
|-
|| 50. [[Seýşeller]] ||[[Dosye:Flag of the Seychelles.svg|75px]] ||[[Victoria]] || 451 || [[Seýşeller kreolü]] <br />[[İñlis dili]]<br />[[Fransuz dili]] || 80,654 || Seýşeller Rupiýasy || [[Dosye:LocationSeychelles.png|150px]]
|-
|| 51. [[Sýerra Leone]] ||[[Dosye:Flag of Somalia.svg|75px]] ||[[Freetown]] || 71,740 || [[İñlis dili]] || 6,294,774 || Leone || [[Dosye:LocationSierraLeone.svg|150px]]
|-
|| 52. [[Somali]] ||[[Dosye:Flag of Sierra Leone.svg|75px]] ||[[Mogadişu]] || 637,657 || [[Somali dili]] <br />[[Arab dili]] || 9,558,666 || Somali şilini || [[Dosye:LocationSomalia.svg|150px]]
|-
|| 53. [[Somalilend]] ||[[Dosye:Flag of Somaliland.svg|75px]] ||[[Hargeisa]] || 137,600 || [[Somali dili]] <br />[[Arab dili]] || 3,500,000 || Somali şilini || [[Dosye:LocationSomaliland3.png|150px]]
|-
|| 54. [[Sudan]] ||[[Dosye:Flag of Sudan.svg|75px]] ||[[Hartum]] || 2,505,813 || [[Arab dili]] <br />[[İñlis dili]] || 39,154,490 || Sudan Paundy || [[Dosye:LocationSudan.svg|150px]]
|-
|| 55. [[Svazilend]] ||[[Dosye:Flag of Swaziland.svg|75px]] ||[[Mbabane]] <br />[[Lobamba]]|| 17,363 || [[Siswati dili]] <br />[[İñlis dili]] || 1,141,000 || Lilangeni || [[Dosye:LocationSwaziland.svg|150px]]
|-
|| 56. [[Tanzaniýa]] ||[[Dosye:Flag of Tanzania.svg|75px]] ||[[Dar es Salam]] <br />[[Dodoma]]|| 945,087 || [[Swahili dili]] <br />[[İñlis dili]] || 37,849,133 || Tanzaniýa şilingi || [[Dosye:LocationTanzania.svg|150px]]
|-
|| 57. [[Togo]] ||[[Dosye:Flag of Togo.svg|75px]] ||[[Lomé]] || 56,785 || [[Fransuz dili]] || 6,100,000 || CFA Franky || [[Dosye:LocationTogo.svg|150px]]
|-
|| 58. [[Tunis]] ||[[Dosye:Flag of Tunisia.svg|75px]] ||[[Tunis]]|| 163,610 || [[Arab dili]] || 10,327,800 || Tunis Dinary || [[Dosye:LocationTunisia.svg|150px]]
|-
|| 59. [[Uganda]] ||[[Dosye:Flag of Uganda.svg|75px]] ||[[Kampala]] || 236,040 || [[Swahili dili]]<br />[[İñlis dili]] || 27,616,000 || Uganda Şilingy || [[Dosye:LocationUganda.svg|150px]]
|-
|| 60. [[Günorta Afrika Respublikasy]] ||[[Dosye:Flag of South Africa.svg|75px]] ||[[Pretoria]] <br />[[Cape Town]]<br />[[Bloemfontein]] || 1,221,037 || [[Zulu dili]] <br />[[Hosa dili]]<br />[[Venda dili]] <br />[[Tswana dili]] <br />[[Tsonga dili]] <br />[[Demirgazyk Sotho dili]] <br />[[Günorta Sotho dili]] <br />[[Demirgazyk Ndebele dili]] <br />[[İñlis dili]] <br /> [[Afrikaans dili]]|| 47,432,000 || Rand || [[Dosye:LocationSouthAfrica.svg|150px]]
|-
|| 61. [[Günorta Sudan]] ||[[Dosye:Flag of South Sudan.svg|75px]] ||[[Juba]] || 372,410 || [[İñlis dili]]|| 8,260,490 || Pound || [[Dosye:LocationSouthSudan.svg|150px]]
|-
|| 62. [[Zambiýa]] ||[[Dosye:Flag of Zambia.svg|75px]] ||[[Lusaka]] || 752,614 || [[İnlis dili]] || 11,862,740 || Zambian Kwaça || [[Dosye:LocationZambia.svg|150px]]
|-
|| 63. [[Zimbabve]] ||[[Dosye:Flag of Zimbabwe.svg|75px]] ||[[Harare]] || 390,757 || [[İñlis dili]] || 13,349,000 || Zimbabve Dollary || [[Dosye:LocationZimbabwe.svg|150px]]
|}
[[Kategoriýa:Afrika]]
[[Kategoriýa:Afrika]]
[[Kategoriýa:Dünýä bölekleri]]
[[Kategoriýa:Dünýä bölekleri]]

02:54, 11 noýabr 2014 senesindäki wersiýa

Ýarymşaryň kartasynda Afrika
Dünýä kartasynda Afrika

Afrika — Ortaýer deňziniň we Gyzyl deňziň günortasynda, Atlantik okeanyň gündogarynda we Hindi okeanynyň günbatarynda ýerleşýän bir kontinent. Ol ululygy boýunça Ýewraziýadan soň ikinji kontinentdir. Şeýle hem oňa Afrikadan we ýanaşyk adalardan ybarat bolan dünýä bölegi diýlip at berilýär. Afrikanyň meýdany 30 065 000 km² ýa-da gury ýer meýdanynyň 20,3 %-inden ybaratdyr, adalary bilen bolsa — 30,2 million km² çemesi bolup, şeýlelikde Ýer ýüzüniň umumy meýdanynyň 6 %-ini we gury ýeriň 20,4 %-ini tutýar. Afrikanyň territoriýasynda 55 sany döwlet, 4 sany ykrar edilmedik döwlet we 5 sany garaşsyz territoriýa (ada) ýerleşýär. Afrika ilatynyň sany sany boýunça dünýä ilatynyň 10/1 bölegini tutýar. Territoriýasy 30,3 mln km2. Gury ýeriň 5/1% tutýar. Afrika Ýewropadan 14 km Gibraltar bogazy arkaly bölünýär. 1859-60 ýyllarda Suls kanaly gurulmazdan öň Aziýa bilen gury ýer arkaly birleşýärdi. Afrikanyň çägi Tunisden GAR-a çenli 8000 km, Senegoldan Somala çenli 7,5 müň km uzalyp gidýär. Afrikanyň esasy çägi ekwatorial giňişlikde ýerleşip, gün şöhlesiniň iň köp düşýän yssy klimatly ýeridir. Çäginiň birnäçe bölegi ekwatordan uzakda ýerleşip, gurak klimatly ýerdir. Onuň demirgazygynda 8 mln km2 çägi tutýan Sahara çöli ýerleşýär. Afrikanyň çäginiň 5/1 böegi daglyk ýerdir. Afrika şertli günbatar, gündogar, günorta, demirgazyk, merkezi we ekwatorial diýip bölünýär. Madakaskar adasy aýry aýdylýar. Afrikanyň ilaty soňky wagt çalt köpelip başlady. Öň haýal ösýärdi. Meselem: b.e.sepgidinde Afrikanyň ilaty bary-ýogy 16 mln adamdy.

Ady Baýdak Рaýtagt Meydan Dil Ilaty Pul Karta
1. Aljir 75px Aljir 2,381,740 Arab dili 33,769,669 Aljir Dinary 150px
2. Angola 75px Luanda 1,246,700 Portugal dili 15,941,000 Kuanza 150px
3. Günbatar Sahara 75px Layun 266,000 Arab dili
İspan dili		 382,617 Marokko Dirhemi 150px
4. Benin 75px Porto Novo 112,622 Fransuz dili 8,439,000 CFA Franky 150px
5. Botsvana 75px Gaborone 581,726 İňlis dili
Setswana dili		 1,639,833 Pula 150px
6. Burkina Faso 75px Ouagadougou 274,000 Fransuz dili 13,228,000 CFA Franky 150px
7. Burundi 75px Bujumbura 27,830 Fransuz dili
Kirundi dili
Swahili dili		 6.054.714 Burundi Franky 150px
8. Seuta 75px Seuta 28 İspan dili 78,320 Ewro 90px
9. Jibuti 75px Jibuti 23,200 Arab dili
Fransuz dili		 496,374 Frank 150px
10. Çad 75px N'Djamena 1,284,000 Fransuz dili
Arab dili		 10,780,600 CFA Franky 150px
11. Müsür 75px Kaýyr 1,001,449 Arab dili 76,000,000 Egipet Poundy 150px
12. Ekvatorial Gvineya 75px Malabo 28,051 Franțuz dili
İspan dili
Portugal dili		 504,000 CFA Franky 150px
13. Eritreýa 75px Asmara 117,600 Arab dili
Tigrinya dili		 4,401,000 Nakfa 150px
14. Efiopiýa 75px Addis Ababa 1,104,300 Amhar dili 84,500,000 Birr 150px
15. Kot-d’Iwuar 75px Abidjan
Yamoussoukro		 322,460 Fransuz dili 17,654,843 CFA Franky 150px
16. Gabon 75px Libreville 267,668 Fransuz dili 1,384,000 CFA Franky 150px
17. Gambiýa 75px Banjul 10,380 İñliz dili 1,700,000 Dalasi 150px
18. Gana 75px Accra 238,535 İñliz dili 23,000,000 Gana jedi 150px
19. Gvineýa 75px Conakry 245,857 Fransuz dili 10,211,437 Gvineya Franky 150px
20. Gvineýa Bissau 75px Bissau 36,544 Portugal dili 1,586,000 CFA Franky 150px
21. Lesoto 75px Maseru 30,355 İñlis dili 1,795,000 Loti 150px
22. Liberiýa 75px Monrovia 111,369 İñlis dili 3,489,072 Liberiya Dollary 150px
23. Liviýa 75px Tripoli 1,759,540 Arab dili 6,173,579 Libya Dinary 150px
24. Kabo Verde 75px Praia 4,033 Kabo Verde kreoly
Portugal dili		 420,979 Kabo Verde escudo 150px
25. Kamerun 75px Yaoundé 475,442 Fransuz dili
İngiliz dili		 17,795,000 CFA Frankı 150px
26. Kanariya adalary 75px Las Palmas de Gran Canaria
Santa Cruz de Tenerife		 7,447 İspan dili 1,995,833 Euro 150px
27. Keniýa 75px Nairobi 582,647 Swahili dili
İñlis dili		 37,953,840 Keniya şilini 150px
28. Komorlar 75px Moroni 2,235 Arab dili
Fransuz dili		 798,000 Komor Franky 150px
29. Kongo Respublikasy 75px Brazzaville 342,000 Hausa dili
Fransuz dili		 3,999,000 CFA Franky 150px
30. Kongo Demokratik Respublikasy 75px Kinşasa 2,344,858 Fransuz dili 63,655,000 Kongo Franky 150px
31. Madagaskar 75px Antananarivo 587,041 Malagasi dili
İspan dili
Fransuz dili		 20,042,551 Madagaskar Ariarisi 150px
32. Madeira adalary 75px Funçal 828 Portugal dili 245,806 Ewro 150px
33. Malavi 75px Lilongwe 118,484 Chiçewa dili
İñlis dili		 12,884,000 Kwaça 150px
34. Mali 75px Bamako 1,240,192 Fransuz dili 11,995,402 Frank 150px
35. Marokko 75px Rabat 446,550 Arab dili 33,757,175 Marokko Dirhemi 150px
36. Mavrikiý 75px Port Louis 2,040 Marathi
İñlis dili
Fransuz dili		 1,264,866 Mavrikiý Rupiýasy 150px
37. Mavritaniýa 75px Nouakchott 1,030,700 Arab dili
Fransuz dili		 3,069,000 Ougiýa 150px
38. Maýotte 75px Mamoudzou 374 Fransuz dili 186,452 Ýewro 150px
39. Melilýa 75px Melilýa 20 İspan dili 66,000 Ewro 80px
40. Merkezi Afrika Respublikasy 75px Bangui 622,984 Sango dili
Fransuz dili		 4,216,666 CFA Franky 150px
41. Mozambik 75px Maputo 801,590 Portugal dili
 21,397,000 Mozambik Metikali 150px
42. Namibiýa 75px Windhoek 825,418 Portugal dili 2,088,669 Namibiýa dollary 150px
43. Niger 75px Niamey 1,267,000 Hausa dili
Franțuz dili		 13,272,679 CFA Franky 150px
44. Nigeriýa 75px Abuja 923,768 Hausa dili
İngiliz dili		 148,000,000 CFA Franky 150px
45. Réunion Sent-Denis 2,512 Fransuz dili 802,000 Ýewro 90px
46. Ruanda 75px Kigali 26,798 Kinyarwanda dili
Fransuz dili		 10,186,063 Ruanda Franky 150px
47. Sent Helena 75px Jamestown 410 İñlis dili 4,255 Sent Helena Paundu 150px
48. San Tome hem Prinsipi 75px San Tome 964 Portugal dili 157,000 Dobra 150px
49. Senegal 75px Dakar 196,723 Fransuz dili 12,853,259 CFA Franky 150px
50. Seýşeller 75px Victoria 451 Seýşeller kreolü
İñlis dili
Fransuz dili		 80,654 Seýşeller Rupiýasy 150px
51. Sýerra Leone 75px Freetown 71,740 İñlis dili 6,294,774 Leone 150px
52. Somali 75px Mogadişu 637,657 Somali dili
Arab dili		 9,558,666 Somali şilini 150px
53. Somalilend 75px Hargeisa 137,600 Somali dili
Arab dili		 3,500,000 Somali şilini 150px
54. Sudan 75px Hartum 2,505,813 Arab dili
İñlis dili		 39,154,490 Sudan Paundy 150px
55. Svazilend 75px Mbabane
Lobamba		 17,363 Siswati dili
İñlis dili		 1,141,000 Lilangeni 150px
56. Tanzaniýa 75px Dar es Salam
Dodoma		 945,087 Swahili dili
İñlis dili		 37,849,133 Tanzaniýa şilingi 150px
57. Togo 75px Lomé 56,785 Fransuz dili 6,100,000 CFA Franky 150px
58. Tunis 75px Tunis 163,610 Arab dili 10,327,800 Tunis Dinary 150px
59. Uganda 75px Kampala 236,040 Swahili dili
İñlis dili		 27,616,000 Uganda Şilingy 150px
60. Günorta Afrika Respublikasy 75px Pretoria
Cape Town
Bloemfontein		 1,221,037 Zulu dili
Hosa dili
Venda dili
Tswana dili
Tsonga dili
Demirgazyk Sotho dili
Günorta Sotho dili
Demirgazyk Ndebele dili
İñlis dili
Afrikaans dili		 47,432,000 Rand 150px
61. Günorta Sudan 75px Juba 372,410 İñlis dili 8,260,490 Pound 150px
62. Zambiýa 75px Lusaka 752,614 İnlis dili 11,862,740 Zambian Kwaça 150px
63. Zimbabve 75px Harare 390,757 İñlis dili 13,349,000 Zimbabve Dollary 150px
Çeşmesi: "https://tk.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrika&oldid=191104"