Erkin gaçma tizlenmesi
Erkin gaçma. Erkin gaçma tizlenmesi
[düzet | çeşmäni düzet]Jisimleriñ dine agyrlyk güýjiniñ täsiri astyndaky hereketine erkin gaçma diýilýär. Erkin gaçma gönüçyzykly deñ tizlenýän hereketdir. Onuñ tizlenmesi g harpy bilen belgilenýär. Erkin gaçma tizlenmesiniñ orta bahasynyñ ululygy g= 9,80665 m/ s2 deñdir, ýöne köplenç g = 9,8 m/ s2 diýip alynýar. Ýeriñ polýuslarynda ol 9,83 ekwatorda 9,78 m/ s2 –dyr. g-niñ bahasy Aýda 1,62, Wenerada 8,69 m/ s2, Günde 274 m/ s2 we ş.m. 1.Islendik wagt pursatynde jisimiñ tizligi
Eger-de jisim dynçlyk ýagdaýyndan erkin gaçma tizligine başlasa, onda t wagtdan soñky tizlik
2.Başlangyç tizligi υo bolan jisimiñ h aralygy geçenden soñky tizligi formula bilen añladylýar. Eger-de jisimiñ başlangyç pursatda tizligi nola deñ bolsa (), onda bolar.
3.Erkin gaçýan jisimiñ t wagtynyñ dowamynda orun üýtgemesi
formulanyñ kömegi bilen tapylýar. Dynçlyk ýagdaýyndan () gaçmaga başlan jisim üçin
wertikal zyñylan jisimiñ hereketi deñhaýallanýan hereketdir.
υ = υo – gt