Odin

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Odin
Odin

Iňlis dilindäki Wednesday (Çarşenbe) günü Woden's Day (Odiniñ Günü) sözünden gelip çykyptyr. Odin gadymy Skandinaw dilinde «Óðinn» diýip atlandyrýarlar. Skandinaw rowaýatlarynda we paganizmimde iň uly Taňrydyr. German rowaýatlaryndaky Woden We Wodanaz bilen meňzeşlikler görkezýär. Ady «Şir» manysynda gelen «óðr»dan gelen söz bolup Skandinaw panteonundaky başga-da birnäçe ylahy barlyk ýaly garyşyk bir rol görkezilipdir. Söweş taňrysydyr. Aýratynam üstünlikleri we aw Taňrysy hökmünde bilinýär. Güneş we Kelt hajy bilen simboliza edilýär. Odin: Alfa, Allafather (Hemmeleriň atasy) Taňrylaryň kakasy; Asgarddaky salony Walaskýalfda (Ýowuzlyga düşenleriń goragy) tagty Hlidskýalfda tapylypdyr. Bu tagtdan dokuz diýarda bolan bütin zatlara seredipdir. Aýratyn hem ýer ýûzüne we gökýüzüne häkimdir, gerek bolan ýagdaýynda Bürgüde öwrülip biler. Odiniň Güneş ýaly parlaýan bir gözi bardyr. Beýleki gözüni Biliji guýusyndan içmek üçin ýitiripdir we ahyrsoňy hemme zady bilmeklik ukybyny ele alypdyr. Habarçylary Walkyrirler öli urşujylaryň ruhlaryny Walhalla daşaýarlar. Angl-çanslaryň Wednesday (Çarşenbe) güni Wodens Day (Odiniň güni) den gelipdir. Naýzasyna Gungnir we sekiz aýakly atyna Sleipnir diýlipdir. Sleipnir suwda we howada gidip bilen aýratyn iki gargasy bardyr. Bu gargalar oňa dünýäden habarlar getirip berýär. Gargalaryň biriniň ady Huginn (düşünje) we beýlekisiniň ady Muninndyr (ýatkeş). Aýratyn ýanynda Freki we Geri atly iki sany möjek (gurt) olaryň aýalydyr. Demirgazyk rowaýatlarynyň Zeusu diýilýän taňrynyň aýaly Friggdan bolan perzentleri Balder, Hod Bragi we Hermod, taňryça Jordan bolan perzentleri Throw we döw Gritdan bolan çagasy-da Widadyr. Bu hem oňa täze lakam almagyna sebäp bolýar, bu taňrylaryň taňrysydyr. Elindäki naýza ýene 9 ýa-da 7 gün asylgy galan demirgazyk rowaýatynyň hakykatlaşan ýeriň ýaşaýyş agajynda runlary ögrenmegiň soňy bolanda goparan bir daldan edilipdir. Ragnarokyň güni gelende Fenrir Odini öldürmeli eken. Odin adynyň dürli ýurtlarda atlandyrylśy şeýle: Aldaföðr, Alda gautr, Alföðr, Algingautr, Arnhöfði, Atriðr, Asagrim, Auðun, Viðurr, Vingnir, VófuðrYggrÝjungr, Fjölsviðr, Báleygr, Biflindi, Bileygr, Blindi, Blindr, Brúni, Brúnn, Bölverkr, Drauga dróttinn, Dresvarpr, Ennibrattr, Eylúðr, Farmagnuðr, Farmögnuðr, Farmaguð, Farmatýr, Fengr, Fimbultýr, Fimbulþulr, Fjallgeiguðr, Fjölnir, Sviðarr, Sviðrir, Sviðuðr, Sviðurr, Svipall, Svölnir, Tveggi

Bu rowaýat gadymy Uýgur dilinde ýazylan Oguznamadaky Oguz hanyň we onuň öňünden ýol görkezen Möjek we Odiniň iki sany möjegi bilen birmeňzeşlikler bar. Belkäm Odin Saklaryň Oguz hanydyr. Onuň öküz şahy bilen birlikde suratlandyrylmagy ikisiniň arasyndaky meňzeşlikleri Türkmen halkyny ganatlandyrýar.

Daşarky çykgytlar[düzet | çeşmäni düzet]