Hazar deňzi

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Hazar deňziniň kosmosdan düşürilen suraty

Hazar deňzi (rus. Каспийское море, pars. دریای خزر) — Ýernyn in büyük axmaz köl. Ýewropa we Aziýanyn kesişmesynde yerleşýar. Dibinde okean tipli yer qatı yerleşdiyine we deňiz ölçülerin malik olduğuna göre deňiz adlanır. Axmaz olduğundan tärkibinde duznyn faizi 0,05% Volga çayının deltasında 1—3%-dir. Suwdyn säviyyesy deyişkendir, hazırda o okean səviyyesinde täqmiban 28 metr aşağıdır. Onu dünyanın başqa iri suw hövzälärinden äsas färqi dünya okeanı ile heç bir birbeşa olmamasydyr. Qädim xäritälerdä Hazar deňizi Gilan deňizi kimi adlandırılırdı.

Hazariň meýdany 380 000 km²-dir. Sahil xättinin ümumy uzunlygy (perimetri) 6 380 km-dir. In uzun sahasynyn uzunlygy 1 205 km, eni 554 km, in därin ýeri 1 025 m-dir. Türkmenistan, Russiýa, Eýran, Azerbaýjan we Gazagystan bilen serhetleşýär.